Приложение:Списки Сводеша для тунгусо-маньчжурских языков

Материал из Викисловаря
Списки Сводеша для разных языков
Абхазо-адыгскиеАфразийскиеБалтийскиеБантуГерманскиеГреческийДене-енисейскиеИндоарийскиеИндоиранскиеИскусственныеКельтскиеМонгольскиеНахско-дагестанскиеПалеоазиатскиеРоманскиеСамодийскиеСино-тибетскиеСлавянскиеТунгусо-маньчжурскиеТупи-гуараниТюркскиеФинно-угорскиеКартвельские

Данные[править]

Тунгусо-маньчжурские языки

Списки[править]

В эвенкийском языке на первом месте стоят слова эвенкийского литературного языка, затем — синонимы и диалектизмы, обозначены звёздочкой (*).

Русский Эвенкийский Эвенский Негидальский Нанайский Ульчский Орокский Удэгейский Орочский Маньчжурский sjo juc
1 я би бӣ би мӣ би би би бӣ ᠪᡳ (би, bi) [[ ]] [[ ]]
2 ты си хӣ сӣ сӣ си сӣ си сӣ ᠰᡳ (си, si) [[ ]] [[ ]]
3 он нуӈан, но̄н* ноӈа̇н ноӈан нёани на̄ни̇ но̄ни нуани ну̇ӈани (и, i) [[ ]] [[ ]]
4 мы бу (э)
мит (и)
бӯ (э)
мут (и)
бу (э)
биттэ (и)
буэ бӯ, буэ бӯ бу (э)
минти (и)
бӯ (э)
бити (и)
ᠪᡝ (бэ, be) (э)
ᠮᡠᠰᡝ (мусэ, muse) (и)
[[ ]] [[ ]]
5 вы сӯ хӯ сӯ суэ сӯ, суэ сӯ сӯ сӯ ᠰᡠᠸᡝ (сувэ, suwe) [[ ]] [[ ]]
6 они нуӈартын, но̄ртын* ноӈа̇ртан ноӈатил нёанчи на̄ти̇ но̄чи нуати нуӈанти ᠴᡝ (чэ, ce) [[ ]] [[ ]]
7 этот эр эрэк э₀й эй, тэ̄ти эй, э̄ву эр, эри эй, ути эи, эти ᡝᡵᡝ (эрэ, ere) [[ ]] [[ ]]
8 тот тар та̄р тай тэй, то̄ти ти̇ та̄, та̄ри́ тэ̄ти, тэйи, ути тэи, танти ᡨᡝᡵᡝ (тэрэ, tere) [[ ]] [[ ]]
9 здесь э̄дӯ эду, эвгили э₀дӯ, э₀лӣ неду, эйду эйду иду, еду, эду оло э̄ду, э̄лэ ᡝᡵᡳ (эри, eri)
ᡠᠪᠠ (уба, uba)
[[ ]] [[ ]]
10 там тадӯ, та̄ла̄ ча̄гду, тала та̄дӯ, та̄ла̄ чаду ти̇ду̇ тала, чаду утала та̄ду̇, та̄ла ᡨᡠᠪᠠ (туба , tuba) [[ ]] [[ ]]
11 кто ӈӣ, э̄кун ӈӣ, я̄надь ӈӣ уй, хай уй, ӈуй хаи́/хајга; ӈу́и нӣ нӣ ᠸᡝ (вэ, we) [[ ]] [[ ]]
12 что аӈӣ, е̄, э̄кун я̄к е̄, е̄ва, е̄йа, е̄хун хай ӽай хаи́/хај я̄ я̄ ᠠᡳ (ай, ai) [[ ]] [[ ]]
13 где ӣдӯ, ӣлэ̄; ӣлӣ иду, илэ е̄ла̄, е̄лӣ, ӣдӯ хайду хайду̇ хајду́; са/ сага; хајки́ и̂, илэ̂, йэу̂ я̄ла, иду̇ ᠠᡳᡩᡝ (айдэ, aide)
ᠶᠠᡩᡝ (ядэ, yade)
[[ ]] [[ ]]
14 когда о̄кин, э̄мӣ-да̄* о̄к а̄лӣ, о̄кин ха̄ли ха̄ли̇ ха̄ли́ али а̄ли ᠠᡨᠠᠩᡤᡳ (атаӈги, atanggi) [[ ]] [[ ]]
15 как о̄н, о̄ни, антыт о̄н о̄н, о̄ни, о̄нигда хо̄ни, хо̄ня̄ хони̇ хони́ оно еду, о̄ни ᠠᠪᠰᡳ (абси, absi)
ᠠᡩᠠᡵᠠᠮᡝ (адарамэ, adarame)
ᠠᠨᡨᠠ (аньта, anta)
[[ ]] [[ ]]
16 не э-мӣ; -ра, -мӣ; эсин... бисӣ а̄ч, а̄чча, эникэн а̄чин, э- аба эӡи, эчили, -си; биси э-; ана э-, ата-; анчи ата-, э-, эӡи ᡠᠮᡝ (умэ, ume)
ᠸᠠᡴᠠ (вака, waka);
(нет) ᠠᡴᡡ (акӯ, akū)
[[ ]] [[ ]]
17 все упкат бумӈадюр, төнэн, кубэ̇ч, чэ̄лэн, э̄йду кевке, кэпуктэ, опкал, хэ̄п, чопал хэм, чуӈнӯ, чопал, дек хэм, хум; чу̇пал(и̇), чуӈну чу́пали́, гэм гэлэ̂ гэрэ̄(н); ни-дэ̄; га̄м, чупали, я̄-да; еванигда ᡝᡳᡨᡝᠨ (эйтэнь, eiten)
ᡤᡝᠮᡠ (гэму, gemu)
[[ ]] [[ ]]
18 много кэтэ, хэгды*, баран*, эгды* о̄ки-да, хо̄я, чэ̄въэ эгди, байан, малхун эгди гэрэн, эгди гэрэ(н-), эгӡи ади-ади, эгди ади-ади, эгди ᠯᠠᠪᡩᡠ (лабду, labdu)
ᡤᡝᡵᡝᠨ (гэрэнь, geren)
[[ ]] [[ ]]
19 несколько адыка̄н ады-да адӣ-ха, адӣкка̄н-да̄; асука̄н; ха̄- эм хадоа хэрэ̄-дэ ха̄су́н-да ади-ади ади-ади, аду̇бада ᡠᡨᠠᠯᠠᡴᠠᠨ (уталакань, utalakan)
ᡠᡩᡠᡩᡠ (удуду, ududu)
[[ ]] [[ ]]
20 мало ады̄ка̄н угӣкэ̄н, угӯкун адыкун н’иткӯнӡи, оғӣ/ойӣ, угдихэ ои ои̇ (ойи̇) оји/ оюка/ оюканӡи́ вача́(н) няӈга, уйяка(н) ᡴᠣᠮᠰᠣ (комсо, komso) [[ ]] [[ ]]
21 другой ге̄; хуӈту аӈили, ха̄н, хөнтэ ге̄, хоӈтэ гой гойи̇ гој/ гои́/ гојн’е гагда, хоӈто не, хоӈто ᡤᡡᠸᠠ (гӯва, gūwa) [[ ]] [[ ]]
22 один умун өмэн эмэн эмун, эм у̇м, у̇му̇н, ом, омон ге̄да/ гида омо омо(н) ᡝᠮᡠ (эму, emu) [[ ]] [[ ]]
23 два дю̄р дӫр ӡӯл дюэр ӡуэл(и) дӯ ӡӯ дю ᠵᡠᠸᡝ (ӡувэ, juwe) [d͡ʒuwe] [[ ]] [[ ]]
24 три илан илан елан/ илан илан и̇лан ила(н-) ила ила(н) ᡳᠯᠠᠨ (илань, ilan) [[ ]] [[ ]]
25 четыре дыгин дыгэн диғин, дийин дуин дуин ӡӣн дӣ дӣ(н) ᡩᡠᡳᠨ (дуйнь, duin) [[ ]] [[ ]]
26 пять тунӈа тунӈан тон’ӈа/ туӈн’а тойӈга ту̇нӡа ту́нда туӈа туӈа(н) ᠰᡠᠨᠵᠠ (суньӡа, sunja) [[ ]] [[ ]]
27 большой хэгды, хэгдыӈэ, эгды, кали чэлэ, эгден кэтэй, эгдэӈэ̄ да̄и да̄и̇ да̄и́, кадара са̄гди са̄гди ᠠᠮᠪᠠ (амба, amba) [[ ]] [[ ]]
28 длинный ӈо̄ним ӈона̇м ӈоном ӈоними валми̇, волми̇, ӈолми̇ ӈон’и́ми́ ваними̂ ӈо̄ними ᡤᠣᠯᠮᡳᠨ (голминь, golmin) [[ ]] [[ ]]
29 широкий ды̄вэ̄н, албин, дэлэй*, нэптэрин*, вардама*; эмӈэ; авам дэ̄мӈэ̇, э̄мӈэ; калбин авам, албин, эмӈэ дарами, хугди голи̇, дарами̇, хугди дарами; хэмгэ агби да̄ми, эммэ ᠣᠨᠴᠣ (оньчо, onco)
ᠯᡝᠯᡳ (лэли, leli)
[[ ]] [[ ]]
30 толстый дырам, лукту дыра̇м дейам ӈоами; дирами ва̄ми̇, ӈоами̇, дикту, ди̇рами̇ ӡи́рами; тэилэ, мо̄ми боу̂, диа̂ми диями ᠵᡳᡵᠠᠮᡳᠨ (ӡираминь, jiramin) [[ ]] [[ ]]
31 тяжёлый ургэ, ургэпчу ургэ̇ уйгэгди хуйгэ хуӡэули худэвли угэйи уггэ ᡠᠵᡝᠨ (уӡэнь, ujen) [[ ]] [[ ]]
32 маленький хулукӯн, никӯн көчукэн нахатикка̄н, н’иткӯн нӯчи н’ӯчи нучи/ нучикэ ӈич’а, ӈич’аӈку ӈӣчи ᠠᠵᡳᡤᡝ (аӡигэ, ajige) [[ ]] [[ ]]
33 короткий урумкӯн урумкун уйумкӯн хурми хурми хурдуми, хумурудумэ умач’а ӯми ᡶᠣᡥᠣᠯᠣᠨ (фохолонь, foholon) [[ ]] [[ ]]
34 узкий тые, силимкӯн, капчи, туллэде, нэмкӯн*, туе*, нэюмкӯн* хилумкун силимкӯн, хипкӣ сикпи; нэмдэ нэмдэ, пикпин нэмдэ каӈкяса, кяб’ау, нэмнэс’э нэмнэ; сипи ᡥᠠᡶᡳᡵᠠᡥᡡᠨ (хафирахӯнь, hafirahūn)
ᡳᠰᡥᡝᠯᠶᡝᠨ (исхэлень, is’heliyen)
[[ ]] [[ ]]
35 тонкий нэмкӯн, хурумэ*, чурбика*, никру* нэмкун нэмкӯн нэмдэ; нэми нэми нэмэдэ; нэмил’эттэ нэмеч’э нэми; нэмнэ ᠨᡝᡴᡝᠯᠶᡝᠨ (нэкэлень, nekeliyen) [[ ]] [[ ]]
36 женщина аси аси асӣ эктэ, эктэ най, эктэнӣ э̄ктэ н’ӣ э̄ктэ, аси́ а̂нта аса(н), э̄кэ(н) ᡥᡝᡥᡝ (хэхэ, hehe) [[ ]] [[ ]]
37 мужчина бэе бэй, няри бэйе хусэ най, хусэ, хусэмди хусэ н’ӣ, хусэн’и хусэ н’и/ хусэн’н’е/ нари́ нӣнта хусэ не, нӣма, нӣни ᡥᠠᡥᠠ (хаха, haha) [[ ]] [[ ]]
38 человек илэ, бэе бэ̇й бэйе най н’ӣ нари́ нӣ не ᠨᠶᠠᠯᠮᠠ (нялма, niyalma) [[ ]] [[ ]]
39 ребёнок куӈака̄н куӈакан коӈа̄ка̄н пиктэ пиктэ путтэ; пӣктэ ситэ, куанч’а хитэ ᠵᡠᡳ (ӡуй, jui) [[ ]] [[ ]]
40 жена асӣ, атырка̄н аси, атыкан асӣ, атика̄н аси; мама аси̇, мама аси́, мама мамас’а аса(н), эдимунэ ᠰᠠᡵᡤᠠᠨ (саргань, sargan) [[ ]] [[ ]]
41 муж эды эди эдэ эди, мапа эди, мапа эди до̂иэ эди ᡝᡳᡤᡝᠨ (эйгэнь, eigen) [[ ]] [[ ]]
42 мать энӣн энин эн’ин эниэ, энин эн’э, эн-, энин- эни(н-) эниӈэ эни ᠠᠵᠠ (аӡа, aja)
ᡝᠮᡝ (эмэ, eme)
ᡝᠨᡳᠶᡝ (эне, eniye)
[[ ]] [[ ]]
43 отец амӣн ама̇н амин ама̄, амин ама, ам-, амин ами́(н-) абу̂, абуға, ами(н-) ама, амин ᠠᠮᠠ (ама, ama) [[ ]] [[ ]]
44 животное бэйӈэ, бэюн делгэнкэ [[ ]] удин, бэюн, усэлтэ, буюн буйун, усэлтэ уӡи(н-), бэјӈэ̄, си́накталу́, усэлтэ буи, худа усэктэ ᡝᡵᡤᡝᠩᡤᡝ (эргэӈгэ, ergengge) [[ ]] [[ ]]
45 рыба олло олра оло согдата су̇гдата су́ндатта сугдя сугдяса ᠨᡳᠮᠠᡥᠠ (нимаха, nimaha) [[ ]] [[ ]]
46 птица дэги дэги дэғӣ ниэчэ̄н; гаса чӣндэ нэчэ, гаса гайа̂, чинда́ гаса, чӣндэ ᡤᠠᠰᡥᠠ (гасха, gas’ha) [[ ]] [[ ]]
47 собака ӈинакин, нина* ӈи̇н, ӈен нинакин инда и̇нда ӈи́на; ӈи́нака(н-); ӈи́нда ина́и инаки(н) ᡳᠨᡩᠠᡥᡡᠨ (иньдахӯнь, indahūn) [[ ]] [[ ]]
48 вошь кумкэ кумкэ, ма̄начан кумкэ нилэкэ тиктэ [[ ]] [[ ]] кумэ ᠴᡳᡥᡝ (чихэ, cihe) [[ ]] [[ ]]
49 змея кулин дябда ӡабда, мӣки, олгома муйки дябду, муи муи/ мујги; дабда кулига, мики дябда(н), мӣки ᠮᡝᡳᡥᡝ (мэйхэ, meihe) [[ ]] [[ ]]
50 червь урэ, икири, кулика̄н хилмага̇н, икири, магдили кемкай, (глист) колиха̄н колан, (опарыш) хунгули пэ̄нтэ ку̇лан, си̇лакта, (навозный) хунгули силокта; муи вэ̂ силиктэ ᡠᠮᠶᠠᡥᠠ (умяха, umiyaha) [[ ]] [[ ]]
51 дерево мо̄ мо̄ мо̄ мо̄ мо̄ мо̄ мо̄ мо̄ ᠮᠣᠣ (моо, moo) [[ ]] [[ ]]
52 лес моса, хӯра*, харги* исаг мо̄сағ гириа, дуэнтэ мо̄лчо, дуэнтэ мо̄со буа, мо̄хи, таге хувэ(н), хусэнтэ; исинаи ᠪᡠᠵᠠᠨ (буӡань, bujan) [[ ]] [[ ]]
53 палка мо̄ка̄н мо̄кан мо̄хкал мо̄ка̄н мо̄ мо̄ мо̄ мо̄ ᠮᡠᡴᡧᠠᠨ (мукшань, mukšan) [[ ]] [[ ]]
54 ягода диктэ, тэвуктэ тэвтэ̇ тэвуктэ амтака сэӡухэ(н) сэдухи(н-) гэгбэӈку гэббэӈку (плод) ᡨᡠᠪᡳᡥᡝ (тубихэ, tubihe) [[ ]] [[ ]]
55 семя чэ̄мэ, чӣмэ* че̄ина, чэ̄минэ е̄са усэ усэ тэмэ чид’а, чэмэ чэмэ, уси ᡠᠰᡝ (усэ, use) [[ ]] [[ ]]
56 лист авданна, абдон*, абданна* эбдэнрэ̇ абдана хабдата хабдата хамдата абдиа̂ абдаса ᠠᠪᡩᠠᡥᠠ (абдаха, abdaha) [[ ]] [[ ]]
57 корень ӈиӈтэ ӈӣӈтэ̇ да̄, ӈиӈтэ, сапкун, тэкэн да̄чан, тэхэ да̇чан, муйктэ, ӈуйктэ дата̄(н-); муиктэ да, ӈиӈтэ (дерева) пата, та̄ка; (травы) ӈиӈтэ ᡩᠠ (да, da)
ᡶᡠᠯᡝᡥᡝ (фулэхэ, fulehe)
[[ ]] [[ ]]
58 кора улдакса, эрэктэ*, дэллэ*, угдаха урта̇ огдакса хоракта ху̇ракта си́наска; ху́ракта ва̂кта ивакта ᠨᠣᡨᡥᠣ (нотхо, notho) [[ ]] [[ ]]
59 цветок ӈо̄ды, аргава̄ктэ*, чэӈэктэ*, чурика̄* нӫчэ [[ ]] кэкӯкэ̄н, силакта си̇лан, чи̇ча(н) си́ла(н-) ила́ илакта ᡳᠯᡥᠠ (илха, ilha) [[ ]] [[ ]]
60 трава чӯка; (сухая) орокто (сухая) ора̄т чо̄ка нядяха, паякта н’аӡаха; соакта, су̇вакта, пайкта паи́кта о̄кто о̄кто; хаикта; чӯчи ᠣᡵᡥᠣ (орхо, orho) [[ ]] [[ ]]
61 верёвка хэркэвӯн, усӣ уси усӣ, батухин топто, сирэхэ хорко, батху̇(н) хорхо, и́ллу́ хуку уппи, уси ᡶᡠᡨᠠ (фута, futa) [[ ]] [[ ]]
62 кожа кикикта, иллэ эртэ̇ эйэктэ хэрэктэ хэрэктэ хэрэктэ [[ ]] э̄ктэ ᠰᡠᡴᡡ (сукӯ, sukū) [[ ]] [[ ]]
63 мясо уллэ улрэ̇ улэ уликсэ улсэ улис’э ӡа̄с’а, улэ уктэ ᠶᠠᠯᡳ (яли, yali) [[ ]] [[ ]]
64 кровь сэксэ хуӈэл сэ̄ксэ сэксэ сэ̄ксэ с’экс’э сакя сэ̄ксэ ᠰᡝᠩᡤᡳ (сэӈги, senggi) [[ ]] [[ ]]
65 кость гирамна икири, киса̇ка̇н гийамна гирмакса ги̇рамса ги́рапса гиама̂ гиамса ᡤᡳᡵᠠᠩᡤᡳ (гираӈги, giranggi) [[ ]] [[ ]]
66 жир имӯксэ имсэ̇ имуксэ симуксэ симсэ симурэ имо̂ имуксэ ᡨᠠᡵᡥᡡᠨ (тархӯнь, tarhūn) [[ ]] [[ ]]
67 яйцо умукта умта омокта омокта ому̇кта, у̇му̇кта нојоко умукта умукта ᡠᠮᡥᠠᠨ (умхань, umhan) [[ ]] [[ ]]
68 рог ие кө̄е гойя, ӣйэ хуе, пунту хуйэ хујэ е̄ ие ᡠᡳᡥᡝ (уйхэ, uihe) [[ ]] [[ ]]
69 хвост ирги иргэ̇, хогди игги хуйгу хуӡу худу иги игги, хуггу ᡠᠨᠴᡝᡥᡝᠨ (уньчэхэнь, uncehen)
ᡳᠪᡝᡵᡳ (ибэри, iberi)
[[ ]] [[ ]]
70 перо лэпурэ̄, бӯк* [[ ]] дэтэлэ, лэпултэ дэгдэчэ, упултэ упултэ упуктэ офокто упуктэ ᡩᡝᡨᡥᡝ (дэтхэ, dethe)
ᡶᡠᠩᡤᠠᠯᠠ (фуӈгала, funggala)
[[ ]] [[ ]]
71 волосы нюриктэ ню̄рит н’ийуктэ нуктэ нуктэ нюриктэ ню̄ктэ ню̄ктэ ᡶᡠᠨᠶᡝᡥᡝ (фунехэ, funiyehe) [[ ]] [[ ]]
72 голова дыл дыл дел/ дил дили ди̇ли̇ ӡи́ли́ дили дили ᡠᠵᡠ (уӡу, uju) [[ ]] [[ ]]
73 ухо сен корит се̄н сиан се̄(н) се̄(н-) ку’аи се(н) ᡧᠠᠨ (шань, šan) [[ ]] [[ ]]
74 глаз эса я̄са̇л е̄са насал и̇сал(и̇) и́са/ и́сал я̄ иса(г) ᠶᠠᠰᠠ (яса, yasa) [[ ]] [[ ]]
75 нос оӈокто оӈат оӈокто опоро, ва̄кса вакса ху́р’а(н-) ӈё ӈиксо ᠣᡶᠣᡵᠣ (офоро, oforo) [[ ]] [[ ]]
76 рот амӈа амӈа̇ амӈа аӈма аӈма амӈа/ аӈма аӈма амма ᠠᠩᡤᠠ (аӈга, angga) [[ ]] [[ ]]
77 зуб иктэ ӣт иктэ хуктэ иктэ иктэ иктэ иктэ ᠸᡝᡳᡥᡝ (вэйхэ, weihe) [[ ]] [[ ]]
78 язык инни, чо̄лӣ енӈэ ин’н’и/ ин’ӈи сиӈму син’у сину иӈи̂ иӈи ᡳᠯᡝᠩᡤᡠ (илэӈгу, ilenggu) [[ ]] [[ ]]
79 ноготь осӣкта оста̇ о̄тта хосакта хоста, ху̇ста хоси́кта ва̂икта хосикта ᡥᡳᡨᠠᡥᡡᠨ (хитахӯнь, hitahūn) [[ ]] [[ ]]
80 стопа хагдыкӣ халга̇н, тө̄нмэй халган, хаки палган палӡа(н) палӡа(н-) [[ ]] хагга(н), хагди ᡠᠮᡠᡥᡠᠨ (умухунь, umuhun) [[ ]] [[ ]]
81 нога халган бө̄дэ̇л, (бодэл) бэгди бэгди бэгди бэгӡи бэгди бэгди ᠪᡝᡨᡥᡝ (бэтхэ, bethe) [[ ]] [[ ]]
82 колено хэнӈэн хупкик, хэнӈэн бэлгэ пэйӈэн, (пэйнгэн) бэлӡэ, пэн’э пэнэ/ пэӈэ(н-) бэгэ хэӈӈэ(н) ᡨᠣᠪᡤᠶᠠ (тобгя, tobgiya) [[ ]] [[ ]]
83 рука ӈалэ ӈал ӈа̄ла ӈа̄ла ӈа̄ла ӈа̄ла ӈала ӈа̄ла ᡤᠠᠯᠠ (гала, gala) [[ ]] [[ ]]
84 крыло дэктылэ̄, асакӣ, лэпурэ̄, хуракӣ* дэ̄тлэ асахӣ хасар, дэктэчэ, дэгдэчэ хасали̇ дэктэктэ; хаса дактиа̂ аси, дэктисэ ᠠᠰᡥᠠ (асха, as'ha) [[ ]] [[ ]]
85 живот хукитэ, дылба хуктэ̇, дылбэ̇ хэмдэ хэмдэ хэмугдэ хэмугдэ, бокко эмугдэ эмугдэ ᡥᠠᡶᡝᠯᡳ (хэфэли, hefeli) [[ ]] [[ ]]
86 кишки силукта хилтэ̇; до̄, эмдэ̇ды силта, хукин; до̄ пухин пукун; до̄ до̄- [[ ]] су̇лу̇кта; до̄ ᡩᡠᡥᠠ (духа, duha) [[ ]] [[ ]]
87 шея никимна, моӈон ника̇н; билга̇ некма, моӈон; белга моӈгон; билга моӈго(н) моӈго(н-), коӡи́ мё моӈо(н), бигга ᠮᡝᡳᡶᡝᠨ (мэйфэнь, meifen)
ᠮᠣᠩᡤᠣᠨ (моӈгонь, monggon)
[[ ]] [[ ]]
88 спина сэ̄гдэ̄ннэ, кэӈтырэ̄ нири айкан, дайама дарама ники(н), дарама дарама ака, согдио̂, да̄ма акка(н), да̄ма; никта ᡶᡳᠰᠠ (фиса, fisa) [[ ]] [[ ]]
89 грудь хикэ̄н, тыӈэн тиӈэ̇н тиӈэн туӈгэн туӈгэ(н) туӈэ̄(н-) тиӈэ тиӈэ(н) ᡨᡠᠩᡤᡝᠨ (туӈгэнь, tunggen) [[ ]] [[ ]]
90 сердце ме̄ван мявун ме̄ван миаван ме̄ван ме̄ва(н-) мява мява(н) ᠨᠶᠠᠮᠠᠨ (нямань, niyaman)
ᠮᡠᠵᡳᠯᡝᠨ (муӡилэнь, mujilen)
[[ ]] [[ ]]
91 печень хакин ха̄ка̇н ха̄кин па̄ па̄ па̄га/ па̄ка х’аи хаки(н) ᡶᠠᡥᡡᠨ (фахӯнь, fahūn) [[ ]] [[ ]]
92 пить ум-мӣ [[ ]] ом- омиори у̇му̇ву̇ у́ми́вури уми- ими- ᠣᠮᡳᠮᠪᡳ (омимби, omimbi) [[ ]] [[ ]]
93 есть дев-мӣ, деп-мӣ дебдэй ӡеп- депӯри, сиаори ӡэпуву дэптувури дига-, ӡэу- деп- (ӡэп-), салиа- ᠵᡝᠮᠪᡳ (ӡэмби, jembi) [[ ]] [[ ]]
94 кусать кик-мӣ киктай, ӣтмэндэй кек-/ кик- сэкпэчиури [[ ]] се̄ривури иктэмэси- иктэмэн-, капути-, ся- ᠰᠠᡳᠮᠪᡳ (саймби, saimbi) [[ ]] [[ ]]
95 сосать уку-мӣ өктэй; чӣмчадай око-/ уку- кӯчиури; симичиори [[ ]] [[ ]] [[ ]] та̄ниси- ᡤᠣᠴᡳᠮᠪᡳ (гочимби, gocimbi) [[ ]] [[ ]]
96 плевать тумни-мӣ тумнидай томон- топин типчуву [[ ]] [[ ]] тупичи- ᠴᡳᡶᡝᠯᡝᠮᠪᡳ (чифэлэмби, cifelembi) [[ ]] [[ ]]
97 блевать исэ-мӣ истэй, исэ̇тнэдэй исэ- хусэ- хусэву, те̄лӡу̇ву̇ хусэвури [[ ]] исэ- ᠣᡴᠰᡳᠮᠪᡳ (оксимби, oksimbi)
ᠵᡠᡵᡠᠮᠪᡳ (ӡурумби, jurumbi)
[[ ]] [[ ]]
98 дуть хув-мӣ, эдын-мӣ худай; хӯсэндэй пӯв-, хӯв-; эдин- хэдуӈкӣни хэдумбуву хэдумбури эдинэ- хӯ-; эдин- ᡶᡠᠯᡤᠶᡝᠮᠪᡳ (фулгемби, fulgiyembi)
ᡝᡩᡠᠮᠪᡳ (эдумби, edumbi)
[[ ]] [[ ]]
99 дышать эрӣ-мӣ хӣрадай эйӣ- эрсиури э̄рпуву, э̄рсуву эривури эикпэси- эипиӈги- ᡝᡵᡤᡝᠮᠪᡳ (эргэмби, ergembi) [[ ]] [[ ]]
100 смеяться инектэ-мӣ ининдэй ин’е-/ ин’э- инэктэури ин’эктэву инэ̄ури ињэ- инектэ- ᡳᠨᠵᡝᠮᠪᡳ (иньӡэмби, injembi) [[ ]] [[ ]]
101 видеть ичэ-мӣ иттэй иче-/ ичэ- ичэури ичэву [[ ]] исэ- ичэ- ᠰᠠᠪᡠᠮᠪᡳ (сабумби, sabumbi) [[ ]] [[ ]]
102 слышать до̄лды̄-мӣ долда̇дай до̄лди- до̄лдиори до̄лди̇ву̇ до̄лӡи́вури догди- до̄гди-, до̄кчи- ᡩᠣᠨᠵᡳᠮᠪᡳ (доньӡимби, donjimbi) [[ ]] [[ ]]
103 знать са̄-мӣ ха̄дай са̄- са̄ори [[ ]] са̄ури са- са̄- ᠰᠠᠮᠪᡳ (самби, sambi) [[ ]] [[ ]]
104 думать гӯнчэ-мӣ, дялда̄-мӣ мулга̄ттай, мэргэ̄ттэй мэйгэ- мурчиури муручуву бодовури; мурутчивури ӡомпоси-, бодо-, мэйси- мэичи-; буду- ᡤᡡᠨᡳᠮᠪᡳ (гӯнимби, gūnimbi)
ᠪᠣᡩᠣᠮᠪᡳ (бодомби, bodombi)
[[ ]] [[ ]]
105 нюхать ӈо̄кта-мӣ, амтада̄-мӣ ӈо̄судай ӈо̄сакта- уйӈэчиури пӯнсуву ӈо̄су́чи́вури ӈёэси- хумпэ- ᠸᠠᠩᡴᠶᠠᠮᠪᡳ (ваӈкямби, wangkiyambi) [[ ]] [[ ]]
106 бояться ӈэ̄лэт-мӣ ӈэ̄лдэй ӈэ̄лэ- ӈэ̄лэчиури ӈэ̄лэчуву ӈэлэвури ӈэлэ- ӈэ̄лэ-, ӈэ̄лэчи- ᡤᡝᠯᡝᠮᠪᡳ (гэлэмби, gelembi) [[ ]] [[ ]]
107 спать а̄-мӣ, нина̄-мӣ*, хуклэ̄-мӣ* хуклэдэй а̄- а̄ори аву̇ву̇ а̄ури аӈата- а̄(г)- ᠠᠮᡤᠠᠮᠪᡳ (амгамби, amgambi) [[ ]] [[ ]]
108 жить ин-мӣ, би-мӣ, бодо-мӣ бид-дэй ӣн-; балди-, би- биури, балдиори биву бивури, балӡи́ури багди-; би- ба̄гди-, би- ᠪᠠᠨᠵᡳᠮᠪᡳ (баньӡимби, banjimbi) [[ ]] [[ ]]
109 умирать бу-мӣ көкэдэй бу- бурбури булбуву бувури будэ- бу- ᠪᡠᠴᡝᠮᠪᡳ (бучэмби, bucembi) [[ ]] [[ ]]
110 убивать ва̄-мӣ ма̄дай ва̄- ва̄ори ва̄ву̇ ва̄вури ва- ва̄- ᠸᠠᠮᠪᡳ (вамби, wambi) [[ ]] [[ ]]
111 бороться ӈо̄рча-мӣ дылма̄ттай делма̄т-/ дилма̄т- ва̄чаори ва̄чаву̇; ва̄ли̇ву̇ во̄товури, ӈо̄товури (драться) ва́ли- мо̄чина-, ӈочи- (драться) ᠠᡶᠠᠮᠪᡳ (афамби, afambi) [[ ]] [[ ]]
112 охотиться булта-мӣ, бэюктэ-мӣ, бэюмӣ-мӣ буюмэдэй, гобдядай бэйиннэ- бэюмбэ??? ва̄йчаори бэйчуву, ходядиву??? бэјӈэвури, бэјчивури; ва̄и́тавури вакча ба̄ту-, бэичи- ᠠᠪᠠᠯᠠᠮᠪᡳ (абаламби, abalambi)
ᠰᠠᡥᠠᡩᠠᠮᠪᡳ (сахадамби, sahadambi)
[[ ]] [[ ]]
113 ударить колто-мӣ, солто-мӣ* чордай кон’а- сиантолаори н’у̇ӡалаву̇, се̄нту̇лаву̇ се̄тту́лавури, чу́ргу́лавури санту- сенту̇да- ᡨᠠᠨᡨᠠᠮᠪᡳ (таньтамби, tantambi) [[ ]] [[ ]]
114 резать мӣ-мӣ мӣнэдэй мӣнэ- муиури ӡӯву, ӈуйнэву мӣнэвури минэ- мӣнэли- ᠰᠠᠴᡳᠮᠪᡳ (сачимби, sacimbi)
ᡶᠠᡳᡨᠠᠮᠪᡳ (файтамби, faitambi)
[[ ]] [[ ]]
115 расколоть ивэ̄-мӣ, дэрпэлӣ-мӣ*; калта-мӣ* дэ̄лдэ̇лдэй, ӣвэдэй, калта̇лдай дэтпэйкин-, ивэ̄-, калта- калталиори; (топить печь) ивачиори; (разойтись) дэлхэури калталаву̇, ивэчуву калта̄ури иуэси- кактали- ᡩᡝᠯᡥᡝᠪᡠᠮᠪᡳ (дэлхэбумби, delhebumbi)
ᡩᡝᠨᡩᡝᠮᠪᡳ (дэньдэмби, dendembi)
[[ ]] [[ ]]
116 уколоть арки-мӣ; (копьём) гида-мӣ; токто-мӣ хучисэ̇ндэй; (копьём) гиддай, дюлкулэдэй айки-; (копьём) гидала̄-; (отрубать) токто- гидалаори (копьём) ги̇далаву̇; (ножом) кучэлэву (копьём) гидалавури; (ножом) кучэлэвури акпинда-; (копьём) гидала-; (иглой) иӈмэндэ- акки-; (копьём) гидала-; (ножом) кучэлэ- ᡨᠣᡴᠣᠮᠪᡳ (токомби, tokombi)
(копьём) ᡤᡳᡩᠠᠯᠠᠮᠪᡳ (гидаламби, gidalambi)
(ножом) ᡥᡠᠸᡝᠰᡳᠯᡝᠮᠪᡳ (хувэсилэмби, huwesilembi)
[[ ]] [[ ]]
117 царапать осӣ-мӣ осидай осӣ- хоска̄чиори хосачу̇ву̇ хоси́чи́вури ва̂иғала- гапа- ᠸᠠᠰᡳᡥᠠᠯᠠᠮᠪᡳ (васихаламби, wasihalambi) [[ ]] [[ ]]
118 копать улэ̄-мӣ, эрӣ-мӣ улдэй улэ̄- хулэури хулэву хулэвури улэ- улэ- ᡶᡝᡨᡝᠮᠪᡳ (фэтэмби, fetembi)
ᡠᠯᡝᠨᠮᠪᡳ (улэньмби, ulenmbi)
[[ ]] [[ ]]
119 плавать, плыть элбэскэ̄т-мӣ элбэсчэ- тя̄ӈчидай элбэс- паориори; о̄нёандӣни пау̇ри̇ву̇, павру̇ву̇; элбэсуву пау́ри́вури, улбэсувури; онно̄вури; элбэсивури копчели-, эгбиэнэ- тиса-; эббэси-, эйе- ᡩᡝᡴᡩᡝᠮᠪᡳ (дэкдэмби, dekdembi)
ᡝᠯᠪᡳᡧᡝᠮᠪᡳ (элбишэмби, elbišembi)
[[ ]] [[ ]]
120 летать дэгиктэ-мӣ дэгдэй дэғ- дэгдэ̄чиури дэгдэчиву сэгдэвури диэли- дэиличи- ᡩᡝᠶᡝᠮᠪᡳ (дэемби, deyembi) [[ ]] [[ ]]
121 ходить гирку-мӣ, некэ-мӣ*, хавал-мӣ* гирка̇дай, ӈэндэй, халга̇нда̇дай ге̄ху- пулсиури, дуэрэури ги̇равчу̇ву̇, дуэрэву, ӈэнэву, тигдуву, пуликтэву пуливури; ги́тчи́вури гиа̂на- хуликтэ-, дувэктэ-, гику- ᠣᡴᠰᠣᠮᠪᡳ (оксомби, oksombi)
ᠶᠠᠪᡠᠮᠪᡳ (ябумби, yabumbi)
[[ ]] [[ ]]
122 приходить эмэ-мӣ эммөттэй ийэмэ-, н’имэ̄й-, эмэ- диури диву, ӡиӡуву и́си́вури ӡима- ӡима-, эмэ-, эмэги- ᠵᡳᠮᠪᡳ (ӡимби, jimbi) [[ ]] [[ ]]
123 лежать хуклэ̄-мӣ, тогот-мӣ тога̇ттай хуклэ̄-, тоғот- аолика̄чиори; бӣни авлачи̇ву̇, чорочу̇ву̇ а̄пакатчивури диэли- чоропин-; то̄си- ᡩᡝᡩᡠᠮᠪᡳ (дэдумби, dedumbi) [[ ]] [[ ]]
124 сидеть тэгэт-мӣ тэгэттэй тэғэт- тэсиури тэ̄суву тэ̄тчивури до̄-, тэ̄- тэ̄-, тэ̄си- ᡨᡝᠮᠪᡳ (тэмби, tembi) [[ ]] [[ ]]
125 стоять илит-мӣ илаттай илит- илисиори и̇лсу̇ву̇ и́ли́тчи́вури илиси- илиси- ᡳᠯᡳᠮᠪᡳ (илимби, ilimbi) [[ ]] [[ ]]
126 повернуть хоролисин-мӣ; мучӯ-мӣ; токор-мӣ кэ̄юндэй; уйга̇дай; мэрливдэй хукусин-; мочу-; токой- мочого̄ри, дидю̄ри му̇чу̇ӡу̇ву̇ хэмэливури [[ ]] кэ̄ндэли-, хэрэли-; мудаӈги- ᡠᠪᠠᠯᠶᠠᠮᠪᡳ (убалямби, ubaliyambi)
ᠮᡳᡨᠠᠮᠪᡳ (митамби, mitambi)
ᡶᠣᡵᡤᠣᡧᠣᠮᠪᡳ (форгошомби, forgošombi)
[[ ]] [[ ]]
127 падать буру-мӣ, нирил-мӣ, тык-мӣ бурдэй; тиктэй, хэткэ̇ӈчидэй; хэткэттэй босала̄-, тик-; тихит- тӯвури пэкчиӡэву; тӯву тӯгбури тиӈмэ- тӣ- ᡨᡠᡥᡝᠮᠪᡳ (тухэмби, tuhembi) [[ ]] [[ ]]
128 давать бӯ-мӣ бө̄дэй бӯ- бӯвури алу̇ву̇, бӯву бӯмбури бу- бӯ- ᠪᡠᠮᠪᡳ (бумби, bumbi) [[ ]] [[ ]]
129 держать дявӯча-мӣ ӈа̄лдай бохойит-, ӡавачи-, ӈа̄ли- дяпачаори [[ ]] апу́чи́вури; дапу́тавури игиси-, ʒаваси- дявача- (ӡавача-) ᠵᠠᡶᠠᠮᠪᡳ (ӡафамби, jafambi) [[ ]] [[ ]]
130 сжимать тырэ̄-мӣ каддай, тинидэй тийэ̄- дигдаори, чирэури тирэчуву [[ ]] [[ ]] тие- (тијэ-) ᡥᠠᡶᡳᡨᠠᠮᠪᡳ (хафитамби, hafitambi) [[ ]] [[ ]]
131 тереть сики-мӣ удэй, хӣктай ӯ- нидира- мудурчиву [[ ]] [[ ]] хиӈки-; хо̄сичи- ᡳᠵᡠᡵᠠᠮᠪᡳ (иӡурамби, ijurambi) [[ ]] [[ ]]
132 мыть ав-мӣ, силки-мӣ авдай, хилка̇дай ав-, силки- силко̄ри силчуву силтувури, хавури ау- сикки- ᠣᠪᠣᠮᠪᡳ (обомби, obombi) [[ ]] [[ ]]
133 вытирать ав-мӣ, тэсӣ-мӣ авуктай, тэстэй ав- хаочиори хаучу̇ву̇ хау́вури ауси- ау- ᡶᡠᠮᠪᡳ (фумби, fumbi)
ᠮᠠᠪᡠᠯᠠᠮᠪᡳ (мабуламби, mabulambi)
[[ ]] [[ ]]
134 тянуть та̄н-мӣ та̄ндай та̄н- татаори, тоамбори и̇рчу̇ву̇, кутулуву то̄мбури тана-, татамаси-, таӈда- исе-, та̄н-, куту- ᡠᡧᠠᡨᠠᠮᠪᡳ (ушатамби, ušatambi)
ᡨᠠᡨᠠᠮᠪᡳ (татамби, tatambi)
[[ ]] [[ ]]
135 толкать анӯ-мӣ, ана-мӣ туӈкэсэндэй, хиндадай ану- аносиори анаву̇, ансу̇ву̇ анавури ана-, анули-, ӡоко- ана- ᠠᠨᠠᠮᠪᡳ (анамби, anambi) [[ ]] [[ ]]
136 бросать усэ̄ндэ̄-мӣ, но̄дӯ-мӣ нёдудай, улэ̄дэй, усиӈэ̇ттэй но̄дӯ-, ӡолодо- наӈга̄чиори, могло̄лаори ӡололову̇ мэтэтчивури, ӡолодовури вэ̂си- дёлочи-; мучкэдэ-; туббу- ᡩᡝᠩᡤᡝᠮᠪᡳ (дэӈгэмби, denggembi)
ᠮᠠᡴᡨᠠᠮᠪᡳ (мактамби, maktambi)
ᠸᠠᠯᠶᠠᠪᡠᠮᠪᡳ (валябумби, waliyabumbi)
[[ ]] [[ ]]
137 связывать уй- мӣ, хэркэ-мӣ бакулдутай, уюлдуттэй, ханӈуттай уй-, хэскэ- уиури, бокиори, хуэлбиури боки̇ктаву̇, вэ̄н’эву, катарачу̇ву̇ тау́вури; ујитчивури бо̂и- бо̄ки-, уггэнэ-, ката- ᡥᡠᡨᡥᡠᠮᠪᡳ (хутхумби, huthumbi)
ᡥᡡᠸᠠᡳᡨᠠᠮᠪᡳ (хӯвайтамби, hūwaitambi)
[[ ]] [[ ]]
138 шить уллӣ-мӣ, улды̄-мӣ* хаӈа̄ндай ули- улпиури урпуву улпивури улиси- иппи- ᡳᡶᡳᠮᠪᡳ (ифимби, ifimbi)
ᡠᡶᡳᠮᠪᡳ (уфимби, ufimbi)
[[ ]] [[ ]]
139 считать таӈ-мӣ таӈуттай таӈ- таомбори, бодо̄ри тау̇мбу̇ву̇, бодову̇ тау́мбури бодоси-, тауна-, таӈи- таӈе-, таун- ᡨᠣᠯᠣᠮᠪᡳ (толомби, tolombi) [[ ]] [[ ]]
140 сказать гун-мӣ гө̄ндэй гӯн-, улгучэ̄н- умбури вэмбуву умбури; алу́вури гунэ-, диғана- гун- ᡥᡝᠨᡩᡠᠮᠪᡳ (хэньдумби, hendumbi)
ᡤᡳᠰᡠᡵᡝᠮᠪᡳ (гисурэмби, gisurembi)
ᠰᡝᠮᠪᡳ (сэмби, sembi)
[[ ]] [[ ]]
141 петь икэ̄-мӣ, давла̄-мӣ, дяра-мӣ икэ̄дэй икэ̄- дяриори, ча̄ӈалаори хэнинэкэлэву ја̄јавури ӡэи- икэ-, дяри- ᡠᠴᡠᠯᡝᠮᠪᡳ (учулэмби, uculembi) [[ ]] [[ ]]
142 играть эвӣ-мӣ эвидэй он’окот- хупиури хупуву, чи̇чачи̇ву̇ хупилэмбури гуси- гиккэчи-, эви- ᡝᡶᡳᠮᠪᡳ (эфимби, efimbi) [[ ]] [[ ]]
143 делать о̄-мӣ о̄дай о̄- таори оси̇вамбу̇ву̇ товури о̄- о̄- ᠣᠮᠪᡳ (омби, ombi) [[ ]] [[ ]]
144 течь эе̄н-мӣ эе̄ндэй эйэ̄- хэейни хэйэву хэјэвури [[ ]] эйе- (эјэ-) ᡝᠶᡝᠮᠪᡳ (эемби, eyembi) [[ ]] [[ ]]
145 замёрзнуть хе̄мур-мӣ иӈэ̇мдэй; бата̇ндай иӈум-; ӡухэнэ- гэкчиури, ноӈдисиори ну̇нду̇су̇ву̇ сиӈгунувури гэкти- гэкти- ᠪᡝᠶᡝᠮᠪᡳ (бэемби, beyembi)
ᡤᡝᠴᡝᠮᠪᡳ (гэчэмби, gecembi)
[[ ]] [[ ]]
146 пухнуть кэпэ-мӣ, курбэ-мӣ, авул-мӣ кэбдэ̇рэй, авулдай, дюта̇най авул-, купэ- хаоло- тачаву, хавлу̇ву̇; мадаву̇ [[ ]] аули- [[ ]] ᠠᡳᠪᡳᠮᠪᡳ (айбимби, aibimbi)
ᡩᡠᡴ᠋ᡩᡠᡵᡝᠮᠪᡳ (дукдурэмби, dukdurembi)
[[ ]] [[ ]]
147 солнце дылача̄, сигун* нӫлтэ̇н сивун сиун сиун, сивун су(н-) сӯ сӯ ᡧᡠᠨ (шунь, šun) [[ ]] [[ ]]
148 луна бе̄га бя̄г бе̄ға биа бе̄ бе̄ биа бя ᠪᠶᠠ (бя, biya) [[ ]] [[ ]]
149 звезда о̄сикта, о̄сика̄кта о̄сикат о̄сикта хосикта хоста, ху̇ста васи́кта, ун’э̄р’и ва̂икта хосикта ᡠᠰᡳᡥᠠ (усиха, usiha) [[ ]] [[ ]]
150 вода мӯ мѳ̄ мӯ муэ мӯ мӯ [[ ]] мӯ ᠮᡠᡴᡝ (мукэ, muke) [[ ]] [[ ]]
151 дождь тыгдэ, удун тӣд, уда̇н тигдэ тугдэ тугдэ тугдэ/ тугӡэ лада, тигдэ тигдэ, уду ᠠᡤᠠ (ага, aga) [[ ]] [[ ]]
152 река бира, енэ*, олус*, орус*, урус* ока̄т, нӯн, нӯнандя йано маӈбо, они, биран маӈгу̇, маӈгу̇ка̄н ун’и, маӈга биа́са ма̄ӈгу̇, у̇ли ᠪᡳᡵᠠ (бира, bira)
ᡠᠯᠠ (ула, ula)
[[ ]] [[ ]]
153 озеро а̄мут, ня̄рут, туӈэ̄р тоӈэр амут амоан, армиа, хэвэ̄н алми̇н; олми̇(н), омо(н); хэвэн о̄мо тоӈи омо̄(н) ᠣᠮᠣ (омо, omo)
ᡨᡝᠩᡤᡳᠨ (тэӈгинь, tenggin)
[[ ]] [[ ]]
154 море ламу нам ла̄м; булӡар намо наму наму́ наму на̄му ᠮᡝᡩᡝᡵᡳ (мэдэри, mederi)
(океан) ᠨᠠᠮᡠ (наму, namu)
[[ ]] [[ ]]
155 соль турукэ̄, давахун*, тус* так даксун, (< якут) тос даосон давсу̇н, дау̇су̇н давсу́(н-)/ дау́су́(н-) сʼаи даксу(н) ᡩᠠᠪᠰᡠᠨ (дабсунь, dabsun) [[ ]] [[ ]]
156 камень дёло, хисэ, иӈа̄*, ихэ* дёл, еӈа ӡоло дёло ӡоло ӡоло ӡоло дёло (ӡоло), киӈкэ ᠸᡝᡥᡝ (вэхэ, wehe) [[ ]] [[ ]]
157 песок иӈа̄, сиругӣ, сиргӣ* иӈа, онтон, ониӈ сейун/ сийун сиян сиру(н), си̇йан хоӈокто онёкто сиру, сия(н); типа ᠶᠣᠩᡤᠠᠨ (ёӈгань, yonggan) [[ ]] [[ ]]
158 пыль на̄мнэ, тукала̄, хунӈэ̄, курэннек* булэдэвун, ониӈ, хуӈтэлэн пағли-/ палти- гумухин, бурэхин пу̇ӈта пӯ(н-) нюхэ, суту [[ ]] ᠪᡠᡵᠠᡴᡳ (бураки, buraki) [[ ]] [[ ]]
159 земля тукала̄ тө̄р токола, тӯй; на̄ на̄, тохала на̄ на̄; бо̄ на̄ на̄, типа ᠨᠠ (на, na) [[ ]] [[ ]]
160 облако туксу, нектэ төгэчин, тыдэкун токсо тэвэксэ [[ ]] тэвэскэ токё токсо ᡨᡠᡤᡳ (туги, tugi) [[ ]] [[ ]]
161 туман тамнакса танмари тамнакса тамня тамна тамна тамня тамна ᡨᠠᠯᠮᠠᠨ (талмань, talman) [[ ]] [[ ]]
162 небо няӈня, буга ня̄нин, орла н’аӈн’а боа ба̄ бо̄, на̄ӈна буа буа, (небеса) няӈня(н) ᠠᠪᡴᠠ (абка, abka) [[ ]] [[ ]]
163 ветер эдын эдэн эдин хэдун хэду(н) хэ̄ду(н-) эди эди(н) ᡝᡩᡠᠨ (эдунь, edun) [[ ]] [[ ]]
164 снег иманна, сиӈилгэн иманра, еманра емана/ имана симана, симата си̇мата си́мата има̂ имаса ᠨᡳᠮᠠᠩᡤᡳ (нимаӈги, nimanggi) [[ ]] [[ ]]
165 лёд дюкэ бөкэ̇с, дюк, букэс ӡухэ/ ӡукэ дюкэ ӡувэ, сэвхи буккэ, бэлу, дӯкэ ӡуғэ дюкэ (ӡукэ), дюху ᠵᡠᡥᡝ (ӡухэ, juhe) [[ ]] [[ ]]
166 дым саӈнян хамӈисан, ха̄нин, ха̄нь по̄ӈта, саӈн’ан, солон саӈнян саӈн’а(н) саӈна/ саӈнака, сугби(н-) саӈня саӈня(н) (саӈн’а(н)) ᡧᠠᠩᡤᠶᠠᠨ (шаӈгянь, šanggiyan) [[ ]] [[ ]]
167 огонь того тог тоғо тава [[ ]] тава то̄ то̄ ᡨᡠᠸᠠ (тува, tuwa) [[ ]] [[ ]]
168 зола хулэптэн, тукала̄ хултэ̇н хулэ̄птэ̄н пунектэн пунэктэ пунэктэ(н-) хулэптэ, ʒаӈа хулэнтэ, сэлэнтэ ᡶᡠᠯᡝᠩᡤᡳ (фулэӈги, fulenggi) [[ ]] [[ ]]
169 жечь дегды̄-мӣ, лурги-мӣ дурдэй, нэргидэй бадаға-, ӡегдэ-, луйгӣ- дегдичиури, та̄очиори, ивачиори; пэкэсӣни, пидарайни ӡэгдэчиву дэгдэчи́вури дага-, ӡэгдэ- дегди- (ӡэгди-), дегдэ- (ӡэгдэ-) ᡩᡝᡳᠵᡳᠮᠪᡳ (дэйӡимби, deijimbi) [[ ]] [[ ]]
170 дорога хокто хо̄т, хо̄та̇ра̇н оӡа, хокто покто йандаку̇ покто хокто хокто ᠵᡠᡤᡡᠨ (ӡугӯнь, jugūn) [[ ]] [[ ]]
171 гора урэ урэкчэн уйэ̄ хурэ̄н хурэн хурэ(н-) вэ̂ увэ̄(н) ᠠᠯᡳᠨ (алинь, alin) [[ ]] [[ ]]
172 красный хулама, хуларин, хо̄лбама хуланя холайӣн сэ̄гден сэ̄гӡэн сэгдэ(н-) хутаняня, хулалиги сэ̄где(н) (сэ̄гӡэ(н)) ᡶᡠᠯᡤᡳᠶᠠᠨ (фулгянь, fulgiyan) [[ ]] [[ ]]
173 зелёный чулама, чуларин, чурин чӯлбаня, чулбаня, чуруня, ӈолдэне чойӣн нёгдён, нёнгиан, нёрбор бӣ [[ ]] ге̄ди́, н’о̄гдо исэмпэ, исэнту соггиха, нюгдя(н) (н’у̇̄гӡа(н)) ᠨᡳᠣᠸᠠᠩᡤᡳᠶᠠᠨ (нюваӈгянь, niowanggiyan) [[ ]] [[ ]]
174 жёлтый сиӈарин, сиӈама хиӈаня сиӈайӣн согдён, со̄рбор бӣ соромбуву со̄гдо(н-), но̄м холиги, холʼо согдёи (со̄гӡо) ᠰᡠᠸᠠᠶᠠᠨ (суваянь, suwayan) [[ ]] [[ ]]
175 белый багдама, багдарин гилтаня, гулрэне багдайӣн ча̄гдян ча̄гӡа(н) тагда чам бе, чалиги ча̄гдя(н), ча̄м, чэ̄ккэ(н) ᡧᠠᠨᠶᠠᠨ (шаньянь, šanyan) [[ ]] [[ ]]
176 чёрный коӈномо, коӈнорин ко̄ӈаня, хакарин коӈнойӣн сахарин, пака-пака бӣ сахари̇(н) сагари́ пʼалиги сакаи ᠰᠠᡥᠠᠯᡳᠶᠠᠨ (сахалянь, sahaliyan) [[ ]] [[ ]]
177 ночь долбони долба̇, долба̇ни долбо, долбонӣ долбо долбо долбо, долбон’и́ догбо доббо ᡩᠣᠪᠣᡵᡳ (добори, dobori) [[ ]] [[ ]]
178 день инэӈӣ, тырганӣ инэ̇ӈ, тирга̇ни инэӈи ини инэӈи инэӈи инэӈи инэӈи ᡳᠨᡝᠩᡤᡳ (инэӈги, inenggi) [[ ]] [[ ]]
179 год анӈанӣ анӈа̇ни ан’ӈанӣ айӈани ан’ан анан’и́ аӈани аӈӈани; сэ̄ ᠠᠨᡳᠶᠠ (аня, aniya), ᠰᡝ (сэ, se) [[ ]] [[ ]]
180 тёплый няма, нямапчу; епу ням н’ам; йепухин няма, хулдӣ н’ама, хулду нама̄; хулду нямахи; буги няма, нямаси, хакаси ᠪᡠᠯᡠᡴᠠᠨ (булукань, bulukan)
ᡥᠠᠯᡠᡴᠠᠨ (халукань, halukan)
[[ ]] [[ ]]
181 холодный иӈинӣпчу, хиктырэ̄; гиллэмэ иӈэньси; гилра̇, гилси иӈинигди; гелегди, гилиси ноӈди; гичиси гитиси, гитули нунди́ка; гитчу́ли́ иӈэни̂; гили̂ иӈини, гича̄, гичиси ᡧᠠᡥᡡᡵᡠᠨ (шахӯрунь, šahūrun) [[ ]] [[ ]]
182 полный дялум милтэ̇рэ, тѳли ӡалум, до̄чӣ купуктэ ӡалу̇н беролло ӡалум дялум, до̄ки ᠵᠠᠯᡠᠩᡤᠠ (ӡалуӈга, jalungga) [[ ]] [[ ]]
183 новый о̄макта о̄ма̇т искэкӣн сикӯн сичэун ситэв имэхи иккэи, хиккэ ᡳᠴᡝ (ичэ, ice)
ᡳᠴᡝᠩᡤᡝ (ичэнгэ, icengge)
[[ ]] [[ ]]
184 старый горопты; хатапты; холокто, уту; сагды ирбэт бӣчэккэ̄н; гойопти; о̄кипти балапчи, горопчи; сагди балапти̇, горопти̇; сагди̇ балапти́; сагӡи́ анапти аина̄пти, го̄пти; са̄гди ᡶᡝ (фэ, fe)
ᡶᡝᡳᠩᡤᡝ (фэйӈгэ, feingge)
ᠰᠠᡴᡩᠠ (сакда, sakda)
[[ ]] [[ ]]
185 хороший ая, аяпчу ай айа улэ̄н айа, улэ(н) аја/ ая, ули́ӈга айа, айаӈку ая (аја) ᠰᠠᡳᠨ (сайнь, sain), ᠰᠠᡳᠩᡤᡝ (сайӈгэ, saingge) [[ ]] [[ ]]
186 плохой эрӯ, эрӯпчу, уха* кэ̄нели, ус оса оркин орки̇(н), чуки(н) орки́(н-) гэ̂ адакаси, маӈга, окки(н), эпэрэ, хэурэ, чуки(н) ᡝᡥᡝ (эхэ, ehe)
ᡝᡥᡝᠩᡤᡝ (эхэӈгэ, ehengge)
[[ ]] [[ ]]
187 гнилой муну, ухук* мунӈийэ н’а̄ча̄, умдус ня̄кто; хӯтэкту н’е̄кту̇; лэс-лэс; неха [[ ]] [[ ]] ӯтэкту ᠨᡳᠶᠠᡥᠠ (няха, niyaha), ᡳᠪᡨᡝᠨᡝᡥᡝ (ибтэнэхэ, ibtenehe) [[ ]] [[ ]]
188 грязный няӈнячӣ, няӈняды̄ няӈса̇мна̄н н’аксалка̄н, тэлбэ чипчан, адада, ирбапси адакавли̇, н’и̇лбарси̇; чи̇пта(н), ли̇па ала̄к, наӈи́салу́, борокту́на, ли́ӈ-ли́ӈ отти́, тэлбэнэи тэгбэни адакаси, няӈсаки ᠨᠠᠨᡨᡠᡥᡡᠨ (наньтухӯнь, nantuhūn)
ᠯᠠᠩᠰᡝ (лаӈсэ, langse) (< кит. лань-цзы)
[[ ]] [[ ]]
189 прямой ӈуӈнэ ӈӯн ӈуӈнэ, тоӈно тоӈдо тоӈдо тондо [[ ]] тоӈно ᡨᠣᠪ (тоб, tob), ᠰᡳᠵᡳᡥᡡᠨ (сиӡихӯнь, sijihūn) [[ ]] [[ ]]
190 круглый муӈумэ; мурумэ мэрэти мэйэл, пуӈгул, тоӈгуликин боӈгал-боӈгал бӣ тонг-тонг моролимэ, поӈгол би бомболиэ уига ᠪᠠᡵᡠᠨ (барунь, barun), ᠮᡠᡥᡝᠯᡳᠶᡝᠨ (мухэлень, muheliyen) [[ ]] [[ ]]
191 острый эмир, делтумэ хӯрэлкэн эмэйигди, сулу, хӣвэплэ сарби да̄кавли̇, чэм-чэм би хэмбэру чэм-чэм бе сабби ᡩᠠᠴᡠᠨ (дачунь, dacun)
ᡧᡠᠯᡳᡥᡠᠨ (шулихунь, šulihun)
ᡧᠣᠯᠣᠩᡤᠣ (шолоӈго, šolonggo)
[[ ]] [[ ]]
192 тупой хэептэн, ее*, муктукӣ* мукты мо̄пча̄, мэлу модоко мудупуву та̄ркапту́ха [[ ]] этэ̄си (глупый) ᠮᠣᡩᠣ (модо, modo) [[ ]] [[ ]]
193 гладкий бултумэ булдурга; тэ̄рэг булту; нэскӣ нэе̄н болдо би; нэйэ(н) бу́лду́м биогдо, бугду нэптэӈгэ, нэиӈэ ᠪᡳᡧᡠᠩᡤᠠ (бишуӈга, bišungga)
ᠨᡝᠴᡳᠩᡤᡝ (нэчиӈгэ, necingge)
[[ ]] [[ ]]
194 мокрый улапкун ула̇кча, чӯлаӈра̇ олапучи чакпа чи̇кпа(н) чи́кпа чифуӈʼэйи чипа ᡠᠰᡳᡥᡳᠨ (усихинь, usihin)
ᡩᡝᡵᠪᡝᡥᡠᠨ (дэрбэхунь, derbehun)
[[ ]] [[ ]]
195 сухой олгокин, бучукин бучукча, илэӈ, олга̇ча олгокин силӯн силэу, холӡо(н) холдохо; илэв илэхи илаки, оггича ᠣᠯᡥᠣᠨ (олхонь, olhon) [[ ]] [[ ]]
196 верный тэде̄ айдит, дёкуты тэӡэ̄ тэрэк тэӡэ, тэӈ би тэддэ [[ ]] тоӈно, теӈ, тэӈ би, тэрэкэ би ᡤᡳᠶᠠᠩᡤᠠ (гяӈга, giyangga) [[ ]] [[ ]]
197 близкий дага, да̄*, да̄лта*, та̄ма* да̄ли даға дидя, лаӈ ӡакпа, ӡи̇ӡа, лаӈ би ла̄ка, ла̄кка, лахэ̄ да̄ла̂, да̄сʼа лакела би; эвэке; дяппадума (ӡаппаду̇ма) ᡥᠠᠨᠴᡳ (ханьчи, hanci) [[ ]] [[ ]]
198 далёкий горо гор, тэгэ̄ гойо горо горо гороло бӣ го̄ло̂ го̄, го̄ло, го̄пти, са̄гда ᡤᠣᡵᠣ (горо, goro)
ᠠᠯᡩᠠᠩᡤᠠ (алдаӈга, aldangga)
[[ ]] [[ ]]
199 правый анӈӯ а̄нга̇г ан’ӈида̄ а̄нгиа, а̄нгиадиа а̄нӡ̌и̇ а̄н’ӡе̄ а̂ӈаӡа а̄нди (а̄н’ӡи) ᡳᠴᡳ (ичи, ici) [[ ]] [[ ]]
200 левый дегинӈӯ дегэ̇нгэг ӡеғинӈида̄ деунгиэ ӡэунӡи дэунӡи ӡэ̂ӈэӡэ денди (ӡӕн’ӡи) ᡥᠠᠰᡥᡡ (хасхӯ, has'hū) [[ ]] [[ ]]
201 возле, при, у дага аньчин; да̄лидун, да̄лилан, да̄лилин [[ ]] дякпадоани [[ ]] дапка-/ ӡапка- кяла, кяфа дяппа (ӡаппа), лаки, лаӈ ᡩᡝ (-дэ, -de) [[ ]] [[ ]]
202 в -дӯ, -тӯ; -ла̄, -дула̄, -тула̄; -лан, -чӣ [[ ]] [[ ]] -чи, -до/-ду, -ла/-лэ; до̄лани [[ ]] -таи, -тэи; -ки/-ке, -кки/-кке; -ду; до̄-; -лу; ба̄ру- -ла, до- [[ ]] ᡩᠣᠯᠣ (доло, dolo) [[ ]] [[ ]]
203 с -нун, -гали*; -тай; , -ди [[ ]] [[ ]] -ди, -ку [[ ]] [[ ]] -диги, -ʒи -муна, -ндо/-нду; -лу ᡝᠮᡤᡳ (эмги, emgi)
ᠰᠠᠰᠠ (саса, sasa)
[[ ]] [[ ]]
204 и -да̄, -дэ̄; тадук, тарит [[ ]] [[ ]] гучи [[ ]] -ја/-јо/-јэ; -да/-дда -да -да̄, -дэ̄, -до̄ ᠵᠠᡳ (ӡай, jai) [[ ]] [[ ]]
205 если -раки, -наки, -лаки, -таки, -мӣ бисэ̇кэ̇н [[ ]] осини [[ ]] -ги/-ги оси эндэм ᠠᡳᡴᠠ (айка, aika)
ᠠᡳᡴᠠᠪᠠᡩᡝ (айкабадэ, aikabade)
[[ ]] [[ ]]
206 потому что та̄рит тарич тихэми (выражается дееприч.) ти̇ тами̇ [[ ]] [[ ]] [[ ]] ᡨᡠᡵᡤᡠᠨᡩᡝ ᡴᠠᡳ (тургуньдэ кай, turgunde kai) [[ ]] [[ ]]
207 имя гэрбӣ (гэрби) гэ̇рбэ̇ (гэрбэ) гэлби гэрбу гэлбу гэлбу гэгби гэбби ᡤᡝᠪᡠ (гэбу, gebu) [[ ]] [[ ]]

Библиография[править]

  • Василевич Г.М. Эвенкийско-русский словарь. — 1958.
  • Роббек В.А., Роббек M.E. Эвенско-русский словарь. — 2005.
  • Цинциус В.И. Негидальский язык. Исследования и материалы. — 1982.
  • Оненко С.Н. Словарь нанайско-русский и русско-нанайский. — 1989.
  • Суник О.П. Ульчский язык: исследования и материалы. 1985. — PDF.
  • Озолиня Л.В., Федяева И.Я. Орокско-русский и русско-орокский словарь. — 2003.
  • Симонов М.Д., Кялундзюга В.Т. Словарь удэгейского языка (хорский диалект). — 1998. — Т. I.
  • Гирфанова А.Х. Словарь орочско-русский и русско-орочский. — 2007.
  • Аврорин В.А., Лебедева Е.П. Орочские тексты и словарь. — 1978.
  • Захаров И. Полный маньчжурско-русский словарь. — 1875.
Списки Сводеша для разных языков
Абхазо-адыгскиеАфразийскиеБалтийскиеБантуГерманскиеГреческийДене-енисейскиеИндоарийскиеИндоиранскиеИскусственныеКельтскиеМонгольскиеНахско-дагестанскиеПалеоазиатскиеРоманскиеСамодийскиеСино-тибетскиеСлавянскиеТунгусо-маньчжурскиеТупи-гуараниТюркскиеФинно-угорскиеКартвельские