Участник:VSL56/Черновик/pl/wikipedia/Kalendarium historii Polski
Участник:VSL56/Черновик/pl/wikipedia/Kalendarium historii Polski
Kalendarium historii Polski – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Polski.
Czasy najdawniejsze[править]
Osobne artykuły: prehistoria i prehistoria ziem polskich.
- ok. 500–400 tys. lat p.n.e. – pierwsze ślady łowców-zbieraczy z gatunku Homo erectus na ziemiach polskich odkryte w Trzebnicy pod WrocławiemШаблон:r
- ok. 250–40 tys. lat p.n.e. – neandertalska kultura mustierska na terenach Wyżyny Krakowsko-CzęstochowskiejШаблон:r
- ok. 38–8,3 tys. p.n.e. górnopaleolityczne osadnictwo człowieka współczesnego kopalnego, myśliwegoШаблон:r
- ok. 4,5 tys. lat p.n.e. – początek neolitu na ziemiach polskich. Początki rolnictwa i hodowli zwierzątШаблон:r
- ok. 1700 r. p.n.e. – epoka brązu objęła tereny całej dzisiejszej PolskiШаблон:r
- ok. 1250 r. p.n.e. – Rozwój kultury łużyckiej, zwanej także kulturą pól popielnicowych, na ziemiach polskichШаблон:r
- VIII w. p.n.e. – złoty wiek kultury łużyckiej. Jej przykładem jest powstała około 740 r. p.n.e. osada obronna w BiskupinieШаблон:r
- IV–III w. p.n.e. – Pojawienie się Celtów na południowych ziemiach polskich. Ich ośrodkami były m.in. Ślęża, Łysa Góra i Góra Świętej AnnyШаблон:r
- I–V w. n.e. – Wpływy cywilizacji rzymskiej na ziemiach polskichШаблон:r
- V–VII w. – na terenie obecnej Polski osiedlili się pierwsi SłowianieШаблон:r
- VIII–połowa X w. – tereny dzisiejszej Polski zamieszkiwali: Pomorzanie, Kaszubi, Lubuszanie, Goplanie, Polanie, Lędzianie, Wiślanie, Mazowszanie, PrusowieШаблон:r
- ok. 632 – powstało tzw. Państwo SamonaШаблон:r
- 940–941 – w Gnieźnie, na Wzgórzu Lecha, wzniesiono pierwszy gród, jeden z grodów centralnych plemienia PolanШаблон:r
Panowanie Piastów[править]
thumb|Mieszko I thumb|Bolesław Chrobry thumb|Mieszko II thumb|Kazimierz Odnowiciel thumb|Bolesław Śmiały thumb|Władysław Herman thumb|Bolesław Krzywousty thumb|Władysław Wygnaniec thumb|Bolesław Kędzierzawy thumb|Mieszko Stary thumb|Kazimierz Sprawiedliwy thumb|Leszek Biały thumb|Władysław Laskonogi thumb|Henryk Brodaty thumb|Konrad Mazowiecki thumb|Henryk Pobożny thumb|Bolesław Wstydliwy thumb|Przemysł II thumb|Wacław II thumb|Wacław III thumb|Władysław Łokietek thumb|Kazimierz Wielki Шаблон:Osobny artykuł
Panowanie Mieszka I (ok. 960–992)[править]
- 963–968 – Mieszko I pokonał zachodniosłowiańskie plemiona wieleckieШаблон:r
- 965–966 – żydowski kupiec Ibrahim ibn Jakub opisał miasto „Karako” (Kraków)Шаблон:r
- 966 – Mieszko I ożenił się z DobrawąШаблон:r
- 966 – chrzest Polski
- 968 – biskup misyjny Jordan zorganizował diecezję kościelną w GnieźnieШаблон:r
- ok. 970 – pojawiły się denary Mieszka IШаблон:r
- 24 czerwca 972 – bitwa pod Cedynią; zwycięstwo Mieszka I nad margrabim HodonemШаблон:r
- 989 – Mieszko I zdobył MałopolskęШаблон:r
- 990 – wybuchł konflikt zbrojny z czeskim Bolesławem II – Mieszko I zdobył ŚląskШаблон:r
- ok. 990–992 – powstał dokument Dagome iudex, w którym Mieszko I i jego żona Oda przekazali swoje władztwo pod opiekę Stolicy ApostolskiejШаблон:r
- 25 maja 992 – zmarł Mieszko IШаблон:r
Panowanie Bolesława Chrobrego (992–1025)[править]
- 992 – Bolesław Chrobry usunął z kraju macochę Odę i jej synówШаблон:r
- 997 – odbyła się misja św. WojciechaШаблон:r
- 999 – papież Sylwester II ustanowił w Gnieźnie arcybiskupstwoШаблон:r
- 8–10 marca 1000 – zjazd gnieźnieński: niemiecki cesarz Otto III przybył z pielgrzymką do grobu św. Wojciecha, symbolicznie koronował Bolesława Chrobrego oraz zgodził się na utworzenie niezależnej polskiej metropolii w Gnieźnie oraz biskupstw w Krakowie, Kołobrzegu i WrocławiuШаблон:r
- 1003 – Bolesław Chrobry zajął Czechy i MorawyШаблон:r
- 1004–1005 – pierwsza wojna z Henrykiem IIШаблон:r
- 1007–1013 – druga wojna z Henrykiem IIШаблон:r
- 1015 – 30 stycznia 1018 – trzecia wojna z Henrykiem IIШаблон:r
- 30 stycznia 1018 – pokój w Budziszynie. Na jego mocy Milsko, Łużyce i Morawy pozostały przy PolsceШаблон:r
- 1018 – Bolesław Chrobry zdobył Grody Czerwieńskie oraz osadził na tronie ruskim zięcia ŚwiętopełkaШаблон:r
- 1025 – koronowano Bolesława Chrobrego
- 17 czerwca 1025 – zmarł Bolesław ChrobryШаблон:r
Panowanie Mieszka II Lamberta (1025–1031)[править]
- 1031 – bunt Bezpryma, starszego syna ChrobregoШаблон:r
- 1031 – wypędzono Mieszka IIШаблон:r
- 1031 – książę kijowski Jarosław zdobył Grody Czerwieńskie, zaś Cesarstwo Niemieckie odzyskało Milsko i ŁużyceШаблон:r
- 1032 – Mieszko II wrócił do PolskiШаблон:r
- 1034 – śmierć Mieszka IIШаблон:r
Panowanie Kazimierza Odnowiciela (1034–1058)[править]
- ok. 1034 – wybuchło powstanie ludowe o podłożu pogańskim, wygnanie Kazimierza OdnowicielaШаблон:r
- 1039 – książę czeski Brzetysław I zdobył kosztem Polski ŚląskШаблон:r
- 1039 – Kazimierz Odnowiciel wrócił z wygnaniaШаблон:r
- 1039 – nową stolicą Polski został KrakówШаблон:r
- 1050 – Polska odzyskała ŚląskШаблон:r
- 1058 – zmarł Kazimierz OdnowicielШаблон:r
Panowanie Bolesława II Szczodrego (1058–1079)[править]
- 1069 – Bolesław Szczodry odzyskał Grody Czerwieńskie i wprowadził na tron kijowski Izjasława IIШаблон:r
- 25 grudnia 1076 – odbyła się koronacja Bolesława SzczodregoШаблон:r
- 1077 – zakończył się spór o inwestyturę: cesarz Henryk IV upokorzył się przed papieżem Grzegorzem VII w CanossieШаблон:r
- 1078–1079 – biskup Stanisław ze Szczepanowa został oskarżony o zdradę i zamordowany na rozkaz króla Bolesława IIШаблон:r
- 1079 – w wyniku buntu Bolesław II uciekł z krajuШаблон:r
Panowanie Władysława I Hermana (1079–1102)[править]
- ok. 1081 – na Węgrzech zmarł Bolesław IIШаблон:r
- 1102 – zmarł Władysław I – kraj został podzielony pomiędzy jego dwóch synów: Zbigniewa (Północ) i Bolesława (Małopolska)Шаблон:r
Panowanie Bolesława III Krzywoustego (1102–1138)[править]
- 1103 – Bolesław Krzywousty wyruszył na CzechyШаблон:r
- 1106–1108 – wojna domowa w Polsce: Bolesław Krzywousty przejął tron książęcy oraz oślepił brataШаблон:r
- 1109 – pod pretekstem obrony praw Zbigniewa, Henryk V najechał na PolskęШаблон:r
- ok. 1112–1116 – Gall Anonim spisał dzieje Piastów do 1113 rokuШаблон:r
- 1113–1119 – odbyła się wyprawa Bolesława Krzywoustego na Pomorze GdańskieШаблон:r
- 1135 – odbył się zjazd w Merseburgu, podczas którego Bolesław Krzywousty złożył hołd lenny cesarzowi Lotarowi III oraz zobowiązał się do płacenia trybutu w zamian za utrzymanie całości państwa polskiegoШаблон:r
- 1136 – bulla gnieźnieńska potwierdziła niezależność Kościoła polskiegoШаблон:r
- 28 października 1138 – zmarł Bolesław Krzywousty – w wyniku testamentu Bolesława III, Polska została podzielona na dzielniceШаблон:r
Rozbicie dzielnicowe (1138–1320)[править]
- 1138–1146 – Władysław II Wygnaniec princepsemШаблон:r
- 1146 – w wyniku buntu juniorów, Władysław Wygnaniec został wypędzony, Bolesław IV Kędzierzawy przejął godność princepsaШаблон:r
- 1150 – książę Albrecht Niedźwiedź utworzył Marchię Brandenburską na terenach odebranych Słowianom połabskimШаблон:r
- ok. 1152 – biskup płocki Aleksander z Malonne ufundował drzwi płockieШаблон:r
- 1154 – odbyła się wyprawa księcia Henryka Sandomierskiego do JerozolimyШаблон:r
- 1157 – odbyła się wyprawa cesarza Fryderyka I Barbarossy do Polski w celu przywrócenia rządów Władysława Wygnańca. Bolesław Kędzierzawy złożył cesarzowi hołd lennyШаблон:r
- 1173–1177 – rządy princepsa Mieszka III StaregoШаблон:r
- 1177 – przeciwko Mieszko III wybuchł bunt możnowładców – tron przejął Kazimierz II SprawiedliwyШаблон:r
- 1180 – odbył się zjazd książąt piastowskich w ŁęczycyШаблон:r
- 1194 – zmarł Kazimierz SprawiedliwyШаблон:r
- 1195 – panowie małopolscy odparli pod Mozgawą wyprawę Mieszka Starego na KrakówШаблон:r
- 1198 – Mieszko Stary ustanowił ugodę z możnowładcami małopolskimi, na mocy której książę przejął tron krakowskiШаблон:r
- 1202 – zmarł Mieszko III Stary. Princepsem został na krótko jego syn Władysław III Laskonogi, ale stracił tron na rzecz Leszka BiałegoШаблон:r
- 1202–1238 – panowanie Henryka I Brodatego na ŚląskuШаблон:r
- 1205–1207 – Wincenty Kadłubek napisał Kronikę PolakówШаблон:r
- 1211 – książę Henryk Brodaty dokonał lokacji na prawie magdeburskim Złotoryi. Była to pierwsza na ziemiach polskich lokacja na prawie niemieckimШаблон:r
- 1215 – uchwalono przywilej wolborski książąt dzielnicowych dla duchowieństwaШаблон:r
- 1220 – na Mazowsze i ziemię chełmińską najechali PrusowieШаблон:r
- 1222–1223 – Leszek Biały, Henryk Brodaty oraz książęta pomorscy rozpoczęli wyprawy na PrusówШаблон:r
- 1226 – Konrad Mazowiecki rozpoczął rokowania w sprawie osiedlenia Krzyżaków na pograniczu prusko-mazowieckimШаблон:r
- 1226 – odbył się zjazd książąt dzielnicowych w Gąsawie, podczas których zamordowano Leszka BiałegoШаблон:r
- 1228 – Krzyżacy otrzymali od Konrada Mazowieckiego ziemię chełmińskąШаблон:r
- 1230 – Grzegorz IX wydał bullę potwierdzającą osiedlenie się i nadanie przywilejów dla KrzyżakówШаблон:r
- 1232–1238 – panowanie Henryka BrodategoШаблон:r
- 1232–1234 – powstał we Wrocławiu pierwszy polski klasztor franciszkańskiШаблон:r
- 1234 – odbyła się wyprawa polsko-krzyżacka na Prusów; Krzyżacy sfałszowali dokument kruszwicki, twierdząc, że Konrad Mazowiecki oddał im wszelkie zdobycze w Prusach jako darowiznęШаблон:r
- 1238–1241 – rządy Henryka PobożnegoШаблон:r
- 1241 – najazd Tatarów na PolskęШаблон:r
- 9 kwietnia 1241 – podczas bitwy pod Legnicą zginął Henryk PobożnyШаблон:r
- 1247 – zmarł Konrad MazowieckiШаблон:r
- 1248–1255 – pomiędzy synami Henryka Pobożnego wybuchła wojna, która skończyła się rozbiciem Śląska i Małopolski na kilka księstwШаблон:r
- 1249–1252 – Marchia Brandenburska przejęła ziemię lubuskąШаблон:r
- 8 września 1253 – papież Innocenty IV kanonizował Stanisława ze SzczepanowaШаблон:r
- 1259–1260 – drugi najazd TatarówШаблон:r
- 1267 – żona Henryka Pobożnego, Jadwiga, została kanonizowana przez Klemensa IVШаблон:r
- 1270–1273 – polski naukowiec Witelon opublikował Perspektywę poświęconą matematyce i zjawiskach optycznychШаблон:r
- 1279 – rządy Leszka Czarnego w MałopolsceШаблон:r
- 1287 – książę wielkopolski Przemysł II, książę gdański Mściwój II oraz książę zachodniopomorski Bogusław IV podpisali układ sukcesyjnyШаблон:r
- 1288–1289 – książę wrocławski Henryk IV Probus przejął tron krakowskiШаблон:r
- 1290 – Przemyśl II objął władzę w KrakowieШаблон:r
- 1291–1292 – czeski król Wacław II zdobył Małopolskę i ziemię sandomierskąШаблон:r
- 1292 – na zajętych ziemiach polskich Wacław II wprowadził urząd starostyШаблон:r
- 25 czerwca 1295 – Przemysł II został koronowany – symboliczny koniec epoki rozbicia dzielnicowegoШаблон:r
- 1296 – w Rogoźnie zamordowano Przemysła IIШаблон:r
- 1300 – Wacław II został królem PolskiШаблон:r
- 1305 – zmarł Wacław II, władzę objął jego syn Wacław IIIШаблон:r
- 1305 – przeciwko rządom starosty i biskupa krakowskiego Jana Muskaty wybuchł buntШаблон:r
- 1306 – we Ołomuńcu zamordowano Wacława IIIШаблон:r
- 1306 – książę kujawsko-łęczycki Władysław Łokietek zajął Małopolskę i Pomorze GdańskieШаблон:r
- 1308–1309 – Krzyżacy zajęli Pomorze GdańskieШаблон:r
- 1312 – wybuchł bunt wójta Alberta przeciwko Władysławowi Łokietkowi w KrakowieШаблон:r
- 20 stycznia 1320 – w Krakowie koronowano Władysława Łokietka. Ponowne zjednoczenie Polski i koniec rozbicia dzielnicowegoШаблон:r
Panowanie Władysława Łokietka (1320–1333)[править]
- 1320–1321 – odbył się proces polsko-krzyżacki w Inowrocławiu i Brześciu Kujawskim. Sąd papieski nakazał zakonowi krzyżackiemu zwrot Pomorza Gdańskiego i wypłatę odszkodowania. Wyrok nie został wykonanyШаблон:r
- 1325 – Władysław I Łokietek zawarł z księciem litewskim Giedyminem przymierze, które umocniono ślubem polskiego następcy tronu Kazimierza z Aldoną GiedyminównąШаблон:r
- 1327–1332 – wojna polsko-krzyżacka, w której sojusznikiem zakonu był król Jan LuksemburskiШаблон:r
- 1329 – Krzyżacy najechali na ziemię dobrzyńskąШаблон:r
- 1330 – Felicjan Zach przeprowadził nieudany zamach na węgierską parę królewską, sprowokowany rzekomo romansem Kazimierza Wielkiego z jego córką KlarąШаблон:r
- 27 września 1331 – Władysław Łokietek pokonał Krzyżaków w bitwie pod PłowcamiШаблон:r
- 1332 – Krzyżacy podbili KujawyШаблон:r
- 2 marca 1333 – zmarł Władysław ŁokietekШаблон:r
Panowanie Kazimierza Wielkiego (1333–1370)[править]
- 25 kwietnia 1333 – w katedrze wawelskiej koronowano Kazimierza WielkiegoШаблон:r
- 1335 – w listopadzie odbył się zjazd w Wyszehradzie, w którym Jan Luksemburski zrzekł się praw do korony polskiej, w zamian za 20 tys. kop groszy praskich. Podczas zjazdu Polska przekazała Krzyżakom Pomorze Gdańskie, zaś zakonowi nakazano oddać Kujawy i ziemię dobrzyńską PolsceШаблон:r
- 1335 – 24 listopada zmarł Henryk VI Dobry i na mocy wcześniejszego porozumienia Księstwo wrocławskie przeszło we władanie Czech.
- 1337 – odbył się zjazd w Inowrocławiu. Zakon krzyżacki oddał Kujawy i ziemię dobrzyńską Janowi Luksemburskiemu, który część tych dóbr przekazał Kazimierzowi WielkiemuШаблон:r
- 1339 – w Warszawie odbył się proces polsko-krzyżacki. W wyniku procesu zakon krzyżacki miał oddać Pomorze i ziemię chełmińską Polsce, lecz nie uznał wyrokuШаблон:r
- 1340 – wyprawa Kazimierza Wielkiego na Lwów, początek ekspansji na Ruś HalickąШаблон:r
- 1341 – Kazimierz Wielki i Luksemburgowie zawarli sojuszШаблон:r
- 1342 – rozpoczęto budowę katedry gotyckiej w GnieźnieШаблон:r
- 8 lipca 1343 – Polska zawarła z zakonem krzyżackim pokój kaliski – Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską oraz zrzekła się Pomorza Gdańskiego i ziemi chełmińskiejШаблон:r
- 1348 – odbyła się nieudana wyprawa Kazimierza Wielkiego na ŚląskШаблон:r
- 1354–1355 – Polska zawarła układy z Ludwikiem Węgierskim, dotyczące sukcesji tronu polskiegoШаблон:r
- 1 maja 1356 – w Pradze uchwalono układ pomiędzy Polską a Czechami – Kazimierz Wielki zrzekł się praw do Śląska w zamian za pomoc przeciwko Brandenburczykom i zakonowi krzyżackiemuШаблон:r
- 1356 – Kazimierz Wielki ustanowił Sąd Wyższy Prawa Niemieckiego dla miastШаблон:r
- 1356 – Lwów uzyskał prawa miejskieШаблон:r
- 1356–1360 – Kazimierz Wielki uchwalił statusy dla Wielkopolski i MałopolskiШаблон:r
- 12 maja 1364 – Kazimierz Wielki założył Akademię Krakowską (będącą drugą wyższą uczelnią w Europie Środkowej, po praskiej)Шаблон:r
- wrzesień 1364 – odbył się zjazd monarchów w Krakowie z udziałem cesarza i króla Czech Karola IV, króla Polski Kazimierza, króla Węgier Ludwika, króla Cypru Piotra, króla Danii Waldemara IV, księcia mazowieckiego Siemowita, książąt śląskich i margrabiego brandenburskiego OttonaШаблон:r
- 5 listopada 1370 – zmarł Kazimierz WielkiШаблон:r
Panowanie Andegawenów[править]
thumb|Ludwik Węgierski thumb|Jadwiga Andegaweńska Шаблон:Osobny artykuł
- 17 listopada 1370 – koronowano Ludwika WęgierskiegoШаблон:r
- 1374 – odbył się zjazd w Koszycach, w którym ustanowiono przywileje dla szlachtyШаблон:r
- 1382 – zmarł Ludwik WęgierskiШаблон:r
- 16 października 1384 – koronowano Jadwigę AndegaweńskąШаблон:r
- 14 sierpnia 1385 – Polska z Litwą zawarły unię w Krewie – Jadwiga Andegaweńska ożeniła się z Władysławem JagiełłoШаблон:r
Panowanie Jagiellonów[править]
Panowanie Władysława Jagiełły (1386–1434)[править]
thumb|Władysław Jagiełło thumb|Władysław Warneńczyk thumb|Kazimierz Jagiellończyk thumb|Jan Olbracht thumb|Aleksander Jagiellończyk thumb|Zygmunt Stary thumb|Zygmunt August
- 15 lutego 1386 – koronowano Władysława JagiełłyШаблон:r
- 1386 – odbył się chrzest LitwyШаблон:r
- 1387 – w Wilnie powstało biskupstwo katolickieШаблон:r
- 1397 – organizacja szlachty chełmińskiej powołała Związek Jaszczurczy skierowany przeciwko nadużyciom urzędników krzyżackichШаблон:r
- 1398 – na wyspie Salin podpisano pokój litewsko-krzyżackiШаблон:r
- 17 lipca 1399 – zmarła Jadwiga AndegaweńskaШаблон:r
- 12 sierpnia 1399 – wojska Witolda poniosły klęskę w bitwie nad Worsklą – przegrana skłoniła Witolda do zbliżenia z Polską przeciwko KrzyżakomШаблон:r
- ok. 1400 – odnowiono Akademię KrakowskąШаблон:r
- 1401 – brat Władysława Jagiełły, Witold, został wielki księciem litewskimШаблон:r
- 1401 – zawarto unię wileńsko-radomską, na mocy której Witold otrzymał dożywotnio tron wielkiego księcia litewskiego, w zamian musiał uznać zwierzchnictwo Jagiełły jako najwyższego księcia Litwy oraz zobowiązał się nie zawierać traktatów z Krzyżakami bez zgody JagiełłyШаблон:r
- 1401 – przeciwko Krzyżakom wybuchło powstanie na ŻmudziШаблон:r
- 1402 – Krzyżacy odkupili od Brandenburczyków Nową Marchię, oddzielając Pomorze Zachodnie od PolskiШаблон:r
- 1404 – Polska i Litwa zawarły z Krzyżakami pokój w RaciążuШаблон:r
- 1404–1406 – wojna litewsko-moskiewska: Witold zdobył SmoleńskШаблон:r
- kwiecień 1409 – Krzyżacy zarekwirowali polskie statki płynące na Litwę pod pretekstem przewożenia broni dla ŻmudzinówШаблон:r
- maj 1409 – wybuchło kolejne powstanie ŻmudzinówШаблон:r
- 1-6 sierpnia 1409 – polskie poselstwo wyruszyło do Malborka: na deklarację o sojuszu z Litwą Krzyżacy odpowiedział wypowiedzeniem wojnyШаблон:r
- 12 sierpnia 1409–1411 – wielka wojna z zakonem krzyżackimШаблон:r
- 12 sierpnia 1409 – Krzyżacy wkroczyli na Kujawy i ziemię dobrzyńskąШаблон:r
- 6 października 1409 – wojska polskie zdobyły BydgoszczШаблон:r
- 8 października 1409 – Polska zawarła pokój z zakonemШаблон:r
- 20 grudnia 1409 – Krzyżacy zawarli antypolski sojusz z królem Węgier Zygmuntem LuksemburskimШаблон:r
- 21 czerwca 1410 – Zygmunt Luksemburski wypowiedział Polsce wojnęШаблон:r
- 24 czerwca 1410 – Polska i Litwa zaatakowały tereny krzyżackieШаблон:r
- 30 czerwca–2 lipca 1410 – wojska koronne przeprawiły się przez Wisłę pod Czerwińsk – rozpoczął się marsz na MalborkШаблон:r
- 15 lipca 1410 – 40 tys. armia polsko-litewsko-ruska pokonała pod Grunwaldem wojska krzyżackie wspierane przez zachodnie rycerstwo – w bitwie zginął wielki mistrz krzyżacki Ulrich von Jungingen
- 25 lipca–19 sierpnia 1410 – nieudane oblężenie MalborkaШаблон:r
- 10 października 1410 – pod Koronowem Polska pokonała krzyżackie posiłkiШаблон:r
- październik 1410 – na Sądecczyznę najechał Zygmunt LuksemburskiШаблон:r
- 9 grudnia 1410 – w Nieszawie zawarto rozejm polsko-krzyżackiШаблон:r
- 1 lutego 1411 – w Toruniu zawarto pokój, na mocy którego Krzyżacy oddali Polsce ziemię dobrzyńską oraz Litwie ŻmudźШаблон:r
- 1412 – Zygmunt Luksemburski zawarł pokój z Polską i LitwąШаблон:r
- 1413 – zawarto unię w Horodle, na mocy której Polska i Litwa pozostały niezależnymi od siebie państwamiШаблон:r
- lipiec–grudzień 1414 – wojna głodowa pomiędzy Polską a zakonemШаблон:r
- 1421 – Polska i Brandenburgia zawarły sojusz antykrzyżackiШаблон:r
- 1422 – ustanowiono przywilej czerwiński, na mocy którego Władysław Jagiełło zobowiązał się nie konfiskować majątków szlacheckich bez wyroku sądowegoШаблон:r
- lipiec–listopad 1422 – wojna polsko-krzyżacka: wojska polskie spustoszyły ziemię chełmińskąШаблон:r
- 27 listopada 1422 – Polska zawarła z Krzyżakami pokój w nad jeziorem Melno, na mocy którego Litwa uzyskała potwierdzenie praw do Żmudzi, a Polska odzyskała krzyżacką cześć KujawШаблон:r
- 1423 – ustanowiono statut warcki, na mocy którego szlachta uzyskała prawo rugowania sołtysów, a wojewodowie ustalania cen produktów rolnychШаблон:r
- 1430–1433 – uchwalono przywileje jedlneńsko-krakowskie, które zagwarantowały szlachcie nietykalność osobistąШаблон:r
- 27 października 1430 – zmarł wielki książę litewski Witold, jego następcą został najmłodszy brat Władysława Jagiełły, ŚwidrygiełłoШаблон:r
- 1431–1432 – wybuchł konflikt polsko-litewski o Podole i Wołyń, Świdrygiełło zawarł rozejm z KrzyżakamiШаблон:r
- 1432 – Zygmunt Kiejstutowicz obalił rządy Świdrygiełły – w Grodnie zawarł nową unię z PolskąШаблон:r
- 1433 – wojska polskie zaatakowały terytoria krzyżackieШаблон:r
- 1434 – zmarł Władysław JagiełłoШаблон:r
Panowanie Władysława Warneńczyka (1434–1444)[править]
- 25 lipca 1434 – koronowano Władysława III WarneńczykaШаблон:r
- 31 grudnia 1435 – w Brześciu Kujawskim podpisano pokój pomiędzy Polską i KrzyżakamiШаблон:r.
- 1439 – Konfederacja Spytka z Melsztyna została rozbita przez wojska królewskie w bitwie pod GrotnikamiШаблон:r
- 20 marca 1440 – Zygmunt Kiejstutowicz zginął w wyniku zamachu, na tron litewski wybrano Kazimierza JagiellończykaШаблон:r.
- 7 lipca 1440 – Władysław III został królem WęgierШаблон:r
- 1443 – Władysław III zawarł w Szegedzie pokój z Turcją na okres dziesięciu latШаблон:r
- 10 listopada 1444 – wojska węgierskie przegrały z Turkami pod Warną – podczas bitwy zginął Władysław IIIШаблон:r
- 1445–1446 – odbyły się rokowania polskich panów w sprawie przejęcia tronu polskiegoШаблон:r
Panowanie Kazimierza Jagiellończyka (1447–1492)[править]
- 25 czerwca 1447 – królem Polski i Litwy został Kazimierz Jagiellończyk – podczas koronacji zawarto unię personalną obu państw na zasadzie równorzędnościШаблон:r
- 1449 – biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki otrzymał kapelusz kardynalskiШаблон:r
- 1454 – uchwalono statuty nieszawskieШаблон:r
- 1454–1466 – wojna trzynastoletniaШаблон:r
- luty 1454 – Związek Pruski wypowiedział posłuszeństwo zakonowi krzyżackiemu i oddał się w opiekę królowi polskiemuШаблон:r
- 6 marca 1454 – Kazimierz Jagiellończyk inkorporował Prusy do Królestwa PolskiegoШаблон:r
- 18 września 1454 – polskie pospolite ruszenie odniosło klęskę pod ChojnicamiШаблон:r
- 11–12 listopada 1454 – Kazimierz Jagiellończyk wydał przywilej nieszawski, na mocy którego pospolite ruszenia miały się odbyć tylko za zgodą sejmików ziemskichШаблон:r
- 1455–1480 – powstawanie Roczników, czyli kronik sławnego Królestwa Polskiego Jana DługoszaШаблон:r
- czerwiec 1457 – Polski kupili od zakonu krzyżackiego Malbork, Tczew i Iławę. Nową siedzibą zakonu stał się KrólewiecШаблон:r
- wrzesień 1457 – Krzyżacy odbili MalborkШаблон:r
- sierpień 1460 – Polacy ponownie zajęli MalborkШаблон:r
- 17 września 1462 – wojska polskie pokonały zakon krzyżacki pod ŚwiecinemШаблон:r
- 15 września 1463 – rozegrała się bitwa na Zalewie Wiślanym, wygrana przez PolskęШаблон:r
- 19 października 1466 – na mocy II pokoju toruńskiego zakończono wojnę trzynastoletnią – Polska odzyskała Pomorze Gdańskie, Malbork, Elbląg, ziemię michałowską i chełmińską oraz warmińskie księstwo biskupieШаблон:r
- 1468 – Kazimierz Jagiellończyk zawarł układ z czeskim królem Jerzym z Podiebradu w sprawie sukcesji czeskiego tronu dla JagiellonówШаблон:r
- 22 lipca 1471 – Władysław Jagiellończyk objął tron czeskiШаблон:r
- 1471 – odbyła się nieudana polska wyprawa na WęgryШаблон:r
- 1473–1474 – konflikt z Węgrami – Kazimierz Jagiellończyk próbował obsadzić tron węgierski swojemu synowi KazimierzowiШаблон:r
- 19 lutego 1473 – urodził się Mikołaj KopernikШаблон:r
- 1473 – w Krakowie powstała pierwsza polska drukarniaШаблон:r
- 1475–1476 – uchwalono memoriał o urządzeniu Rzeczypospolitej Jana OstrorogaШаблон:r
- 1477–1489 – Wit Stwosz tworzy Ołtarz MariackiШаблон:r
- 1478–1479 – wojna popia: Krzyżacy zajęli kilka pruskich miast, ale musiały się wycofać – sprzymierzony z zakonem Maciej Korwin zajął ŚląskШаблон:r
- 1490 – Władysław Jagiellończyk objął tron węgierskiШаблон:r
- 1490–1492 – wojna o tron między Władysławem Jagiellończykiem a Janem OlbrachtemШаблон:r
- 7 lipca 1492 – zmarł Kazimierz JagiellończykШаблон:r
- 1492 – zerwano unię personalną pomiędzy Polską a Litwą w wyniku obsadzenia syna Kazimierza Jagiellończyka, Aleksandra, na wielkiego księcia litewskiegoШаблон:r
Panowanie Jana Olbrachta (1492–1501)[править]
- 1496 – Jan Olbracht wydał przywilej piotrkowski, który ograniczył wychodźstwo chłopów oraz zakazał nabywania dóbr ziemskich przez mieszczanШаблон:r
- 1497 – Jan Olbracht przeprowadził nieudaną wyprawę na MołdawięШаблон:r
- 1499 – Polska z Litwą zawarły unię wileńską, która potwierdziła równorzędność obu państwШаблон:r.
- 1500 – nad Wiedroszą Litwa została pokonana przez siły moskiewskie – Litwa utraciła część ziemi czernihowsko-siewierską oraz SmoleńszczyznęШаблон:r
- 17 czerwca 1501 – zmarł Jan OlbrachtШаблон:r
Panowanie Aleksandra Jagiellończyka (1501–1506)[править]
- 1501 – w wyniku przywileju mielnickiego zwiększono rolę senatuШаблон:r
- 12 grudnia 1501 – Aleksander Jagiellończyk został koronowanyШаблон:r
- 1505 – sejm radomski przyjął konstytucję Nihil novi, która anulowała postanowienia mielnickie oraz wprowadziła zasadę, że nic nowego nie może być postanowione bez zgody obu izb sejmu, senatu i izby poselskiejШаблон:r
- 1506 – zmarł Aleksander JagiellończykШаблон:r
Panowanie Zygmunta Starego (1506–1548)[править]
- 8 grudnia 1506 – sejm zebrany w Piotrkowie wybrał Zygmunta Starego na króla polski i wielkiego księcia litewskiegoШаблон:r.
- 1506 – powstał Statut ŁaskiegoШаблон:r
- 24 stycznia 1507 – koronowano Zygmunta StaregoШаблон:r
- 1507 – wojska litewskie powstrzymały ofensywę moskiewską w SmoleńskuШаблон:r
- 1507 – zakończono przebudowę zamku królewskiego na Wawelu w stylu odrodzeniowymШаблон:r
- 1508 – wybuchł bunt księcia Michała Glińskiego na LitwieШаблон:r
- 14 grudnia 1511 – Zygmunt Stary zezwolił na objęcie urzędu wielkiego mistrza zakonu krzyżackiemu przez księcia brandenburskiego Albrechta HohenzollernaШаблон:r
- 1512 – wojska koronne i litewskie pokonały pod Łopusznem wojska tatarskieШаблон:r
- 1514 – wojska moskiewskie zdobyły SmoleńskШаблон:r
- 8 września 1514 – armia polsko-litewska pokonała wojska moskiewskie w bitwie pod OrsząШаблон:r
- 1515 – powstała Historia de Rega opisująca dzieje Władysława WarneńczykaШаблон:r
- 17–22 lipca 1515 – odbył się zjazd w WiedniuШаблон:r
- 13 marca 1516 – zmarł Władysław Jagiellończyk – władca Węgier i Czech. Oba trony przejął jego syn LudwikШаблон:r
- 1517 – rozpoczęto budowę kaplicy ZygmuntowskiejШаблон:r
- 18 kwietnia 1518 – ślub Zygmunta Starego z Boną SforząШаблон:r
- 1519–1521 – wojna pruskaШаблон:r
- 1522–1526 – konflikt pomiędzy katolikami a protestantami w Gdańsku, zakończony interwencją królaШаблон:r
- 10 kwietnia 1525 – Albrecht Hohenzollern złożył w Krakowie hołd lenny Zygmuntowi Staremu
- 1526 – Ludwik Jagiellończyk zmarł podczas bitwy pod Mohaczem – trony Węgier i Czech objął arcyksiążę Ferdynand HabsburgШаблон:r
- 1528 – Mikołaj Kopernik wydał traktat O sposobie bicia monety, w której zawarł tezę o wypieraniu monety lepszej przez gorsząШаблон:r
- 1529 – inkorporowano Mazowsze do KoronyШаблон:r
- 1529 – wydano pierwszy statut litewski, który kodyfikował prawo zwyczajowe w Wielkim KsięstwieШаблон:r
- 18 grudnia 1530 – na mocy vivente rege koronowano Zygmunta AugustaШаблон:r
- 1533 – Polska zawarła pokój z TurcjąШаблон:r
- 1534–1537 – wojna litewsko-moskiewskaШаблон:r
- 1534–1535 – odbył się sejm piotrkowskiШаблон:r
- 1538–1539 – w Piotrkowie odbyły się sejmy egzekucyjneШаблон:r
- 1543 – powstała Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem Mikołaja RejaШаблон:r
- 1543 – Mikołaj Kopernik wydał traktat O obrotach ciał niebieskich, w którym udowodnił, że Ziemia kręci się wokół SłońcaШаблон:r
- 1544 – Zygmunt Stary przekazał Zygmuntowi Augustowi władzę na LitwieШаблон:r
- 1547 – Zygmunt August potajemnie ożenił się z Barbarą Radziwiłłówną – małżeństwo wywołało wzburzenie wśród szlachtyШаблон:r
- 1 kwietnia 1548 – zmarł Zygmunt StaryШаблон:r
Panowanie Zygmunta Augusta (1548–1572)[править]
- 1548 – odbył się sejm w Piotrowie, zdominowany sprawą małżeństwa Zygmunta Augusta z Barbarą RadziwiłłównąШаблон:r
- 2 lipca 1549 – Zygmunt August zawarł przymierze z królem Czech Ferdynandem HabsburgiemШаблон:r
- 1550 – Barbara Radziwiłłówna została koronowanaШаблон:r
- 1550 – Zygmunt August wydał edykt przeciwko różnowiercomШаблон:r
- 8 maja 1551 – zmarła Barbara RadziwiłłównaШаблон:r
- 1551 – Andrzej Frycz Modrzewski wydał O naprawie RzeczypospolitejШаблон:r
- 1557 – w Bari otruto Bonę SforzyШаблон:r
- 1558 – Iwan IV Groźny zaatakował InflantyШаблон:r
- 1558 – powstała pierwsza polska pocztaШаблон:r
- 1558 – Bartłomiej Groicki wydał pierwszą prawniczą książkę w języku polskim: Artykuły prawa magdeburskiegoШаблон:r
- 1559 – Zygmunt August wydał edykt gwarantujący swobodę wyznania w Prusach KrólewskichШаблон:r
- 1560 – Gdańsk zorganizował flotę kaperską w służbie polskiejШаблон:r
- 1561 – mistrz zakonu inflanckiego Gothard Kettler sekularyzował Inflanty i przekazał je Polsce i LitwieШаблон:r
- 1562–1563 – odbył się sejm piotrkowski, na którym Zygmunt August zwiększył przywileje szlachtyШаблон:r
- 1563–1564 – odbył się sejm warszawski, na którym Zygmunt August zrzekł się praw dziedzicznych do Wielkiego Księstwa LitewskiegoШаблон:r
- 1564 – armia litewska rozbiła siły rosyjskie pod Orszą i CzaśnikamiШаблон:r
- 1564 – księstwo zatorskie i oświęcimskie inkorporowano do KoronyШаблон:r
- 1564 – ukazały się pierwsze utwory Jana KochanowskiegoШаблон:r
- 1566 – odbył się drugi statut litewskiШаблон:r
- 1568–1570 – konflikt Zygmunta Augusta z patrycjatem GdańskaШаблон:r
- 1568 – ukazało się Zwierciadło Mikołaja RejaШаблон:r
- 1568 – we wrześniu król przenosi się na stałe wraz z dworem i urzędami centralnymi do Warszawy[1]
- 16 marca 1569 – Prusy Królewskie inkorporowano do KoronyШаблон:r
- 1 lipca 1569 – Polska i Litwa zawarły unię lubelską, na mocy którego oba państwa połączyły się w jeden krajШаблон:r
- 7 lipca 1572 – zmarł Zygmunt August – koniec dynastii JagiellonówШаблон:r
Panowanie królów elekcyjnych[править]
thumb|Henryk Walezy thumb|Stefan Batory thumb|Zygmunt Waza thumb|Władysław Waza thumb|Jan Kazimierz thumb|Michał Korybut Wiśniowiecki thumb|Jan III Sobieski thumb|August II Sas thumb|Stanisław Leszczyński thumb|August III Sas thumb|Stanisław August Poniatowski
Bezkrólewie (1572–1573)[править]
- 1572–1573 – okres bezkrólewiaШаблон:r
- 6–28 stycznia 1573 – odbył się sejm konwokacyjny w WarszawieШаблон:r
- 28 stycznia 1573 – odbyła się konfederacja warszawska, podczas której zapewniono swobodę wyznania dysydenckiej szlachcie w Rzeczypospolitej Obojga NarodówШаблон:r
- 16 maja 1573 – odbyła się pierwsza wolna elekcja w PolsceШаблон:r
Panowanie Henryka Walezego (1573–1574)[править]
- 21 lutego 1574 – koronowano Henryka WalezegoШаблон:r.
- 18-19 czerwca 1574 – Henryk Walezy potajemnie wyjechał z PolskiШаблон:r
- 12 maja–8 lipca 1575 – podczas zjazdu szlachty w Stężycy ogłoszono bezkrólewieШаблон:r
Panowanie Stefana Batorego (1575–1586)[править]
- 1576 – zjazd szlachty w Jędrzejowie poparł kandydaturę Stefana BatoregoШаблон:r
- 1 maja 1576 – Stefan Batory ożenił się z Anną JagiellonkąШаблон:r
- 1576–1577 – konflikt Stefana Batorego z GdańskiemШаблон:r
- 1577 – Iwan IV Groźny najechał na InflantyШаблон:r
- 1578 – ustanowiono Trybunał KoronnyШаблон:r
- 1578 – Jan Kochanowski wydał Odprawę posłów greckichШаблон:r
- wrzesień 1578 – Stefan Batory utworzył we Lwowie rejestr 530 kozaków na wojnę z MoskwąШаблон:r
- 1579–1581 – wojna z Rosja o InflantyШаблон:r
- czerwiec–wrzesień 1579 – odbyła się pierwsza wyprawa Stefana Batorego na MoskwęШаблон:r
- maj 1579 – Stefan Batory założył Akademię WileńskąШаблон:r
- 5 sierpnia 1580 – odbyła się druga wyprawa Stefana Batorego przeciwko MoskwieШаблон:r
- 1580 – Jan Zamoyski założył ZamośćШаблон:r
- 1581 – odbyła się trzecia wyprawa Stefana Batorego przeciwko Moskwie, podczas której wojska polskie otoczyły PskówШаблон:r
- 1581 – powstał Trybunał LitewskiШаблон:r
- 15 stycznia 1582 – w Jamie Zapolskim Polska zawarła z Moskwą rozejm – Moskwa zwróciła Polsce Inflanty i ziemię połockąШаблон:r
- 1584 – wydano Fraszki Jana KochanowskiegoШаблон:r
- 12 grudnia 1586 – w Grodnie zmarł Stefan BatoryШаблон:r
- 30 czerwca–22 sierpnia 1587 – podczas zjazdu elekcyjnego wybrano na króla Zygmunta WazęШаблон:r
Panowanie Zygmunta Wazy (1587–1632)[править]
- 27 grudnia 1587 – koronowano Zygmunta WazęШаблон:r
- 2 sierpnia 1589 – w zamachu zginął Henryk WalezyШаблон:r
- 1589 – Jan Zamoyski utworzył ordynację zamojską – zespół dóbr ziemskich nie podlegających podziałowiШаблон:r
- 1591–1593 – wybuchło powstanie kozackie Krzysztofa KosińskiegoШаблон:r
- 31 maja 1592 – Zygmunt III Waza ożenił się z Anną HabsburżankąШаблон:r
- wrzesień–październik 1592 – wybuchł kryzys politycznyШаблон:r
- 20 lutego 1594 – w Uppsali koronowano Zygmunta WazęШаблон:r
- 1594–1596 – wybuchło kozackie powstanie Semena NalewajkiШаблон:r
- wrzesień–listopad 1595 – odbyła się zwycięska wyprawa Jana Zamoyskiego na MołdawięШаблон:r
- 6–10 października 1596 – zawarto unię brzeskąШаблон:r
- 1597 – wydano Kazania sejmowe Piotra SkargiШаблон:r
- 1598 – odbyła się wyprawa Zygmunta III Wazy do Szwecji. Celem wyprawy było poskromienie buntu Karola SudermańskiegoШаблон:r
- 25 września 1598 – Zygmunt III Waza wrócił do RzeczypospolitejШаблон:r
- lipiec 1599 – parlament Szwecji detronizował Zygmunta IIIШаблон:r
- 1599 – ukazał się pierwszy pełny przekład Biblii na język polski ks. Jakuba WujkaШаблон:r
- 12 marca 1600–1611 – wojna polsko-szwedzka o InflantyШаблон:r
- 12 marca 1600 – Polska inkorporowała EstonięШаблон:r
- 1604–1606 – odbyła się pierwsza dymitriada, wyprawa zbrojna wojsk kilku polskich magnatów na Rosję w celu osadzenia na tronie moskiewskim Dymitra SamozwańcaШаблон:r
- 1605 – Polacy osadzili na tronie Dymitra SamozwańcaШаблон:r
- 3 czerwca 1605 – zmarł Jan ZamoyskiШаблон:r
- 27 września 1605 – pod Kircholmem wojska hetmana polnego litewskiego Jana Chodkiewicza pokonały trzykrotnie silniejszą armię szwedzkąШаблон:r
- 1606–1609 – rokosz ZebrzydowskiegoШаблон:r
- 1607–1610 – odbył się druga dymitriadaШаблон:r
- 10 marca 1609 – w Wyborgu uchwalono antypolski traktat szwedzko-rosyjskiШаблон:r
- 28 maja 1609 – Zygmunt III Waza przeniósł siedzibę królestwa z Krakowa do WarszawyШаблон:r
- październik 1609 – wojska Rzeczypospolitej zaatakowały Rosję: oblężenie SmoleńskaШаблон:r
- 4 lipca 1610 – wojska polskie pod dowództwem Stanisława Żółkiewskiego rozbiły liczniejsze wojska rosyjskie pod KłuszynemШаблон:r
- sierpień–październik 1610 – Polska zajęła moskiewski KremlШаблон:r
- 1611–1612 – wybuchł antypolski bunt w MoskwieШаблон:r
- 13 lipca 1611 – Polacy zdobyli SmoleńskШаблон:r
- 1612 – Zygmunt III przeprowadził nieudaną wyprawę na MoskwęШаблон:r
- 23 marca 1613 – Rzeczpospolita zawarła sojusz z AustriąШаблон:r
- 1617–1618 – odbyła się nieudana wyprawa na RosjęШаблон:r
- 1617–1618 – wojna polsko-szwedzkaШаблон:r
- 3 stycznia 1618 – na mocy rozejmu w Deulinie Polska otrzymała nowe zdobycze terytorialneШаблон:r
- wrzesień 1620 – odbyła się nieudana wyprawa na MołdawięШаблон:r
- 18–20 września 1620 – podczas bitwy pod Cecorą zginął Stanisław ŻółkiewskiШаблон:r
- 15 listopada 1620 – Michał Piekarski przeprowadził nieudany zamach na króla Zygmunta IIIШаблон:r
- 1621 – bitwa pod ChocimiemШаблон:r
- 1622 – Szwedzi ponownie najechali na InflantyШаблон:r
- 1625 – trzeci najazd Szwecji na InflantyШаблон:r
- 1626–1629 – wojna polsko-szwedzkaШаблон:r
- 28 listopada 1627 – Polska pokonała flotę szwedzką pod OliwąШаблон:r
- 27 lipca 1629 – hetman Stanisław Koniecpolski pokonał Szwedów pod TrzcianąШаблон:r
- 26 września 1629 – zawarto rozejm altmarski pomiędzy Polską a SzwecjąШаблон:r
- 30 kwietnia 1632 – zmarł Zygmunt III WazaШаблон:r
Panowanie Władysława Wazy (1632–1648)[править]
- 8 listopada 1632 – Władysław IV został wybrany na króla PolskiШаблон:r
- 1632–1634 – wojna polsko-moskiewskaШаблон:r
- 25 lutego 1634 – Polacy zdobyli twierdzę smoleńskąШаблон:r
- 12 listopada 1635 – w Sztumskiej Wsi zawarto rozejm ze Szwecją, na mocy którego podzielono InflantyШаблон:r
- 10 marca 1637 – Rzeczpospolita przyłączyła księstwa lęborskie i bytowskieШаблон:r
- 16 marca 1637 – Władysław IV ożenił się z Cecylią RenatąШаблон:r
- 1637 – na Zadnieprzu wybuchł bunt kozacki Pawła PawlukaШаблон:r
- 29–30 stycznia 1644 – hetman Stanisław Koniecpolski pokonał pod Ochmatowem wyprawę tatarską Tuhaj bejaШаблон:r
- 24 marca 1644 – zmarła Cecylia RenataШаблон:r
- 1644 – odsłonięto kolumnę Zygmunta III WazyШаблон:r
- 1645–1647 – Władysław IV przygotował wielką wyprawę na TurcjęШаблон:r
- 11 marca 1646 – zmarł Stanisław KoniecpolskiШаблон:r
- 20 maja 1648 – zmarł Władysław IV WazaШаблон:r
- 1648 – wybuchło powstanie Chmielnickiego na UkrainieШаблон:r
Panowanie Jana Kazimierza Wazy (1648–1668)[править]
- 20 listopada 1648 – elekcja Jana Kazimierza na króla polskiegoШаблон:r
- lipiec–sierpień 1649 – wojska kozackie oblegały twierdzę ZbarażШаблон:r
- lipiec 1649 – w Zborowie zawarto ugodę polsko-kozackąШаблон:r
- 28–30 czerwca 1651 – pod Beresteczkiem wojska polskie pokonały armię Kozaków i TatarówШаблон:r
- 22 września 1651 – w Białej Cerkwi zawarto ugodę polsko-kozackąШаблон:r
- 1–3 czerwca 1652 – Kozacy pokonali armię koronną pod BatohemШаблон:r
- kwiecień–październik 1653 – Kozacy przeprowadzili nieudaną wyprawę na MołdawięШаблон:r
- 1 października 1653 – moskiewski sobór ziemski uchwalił objęcie protektoratem nad Ukrainą i wypowiedział wojnę RzeczypospolitejШаблон:r
- 15–17 grudnia 1653 – na mocy ugody pod Żwańcem Tatarzy przeszli na stronę RzeczypospolitejШаблон:r
- 17–18 stycznia 1654 – Ukrainę włączono do RosjiШаблон:r
- maj–listopad 1654 – wojna polsko-moskiewskaШаблон:r
- czerwiec–październik 1655 – wojska moskiewskie zajęły część Litwy z Wilnem, Białoruś z Mińskiem, dochodząc do LublinaШаблон:r
- 19 lipca 1655 – król Karol X wypowiedział wojnę Rzeczypospolitej – początek potopu szwedzkiegoШаблон:r
- 25 lipca 1655 – Szwedzi zajęli WielkopolskęШаблон:r
- 8 września 1655 – Szwedzi zajęli WarszawęШаблон:r
- wrzesień–październik 1655 – oblężenie KrakowaШаблон:r
- 17 października 1655 – król Jan Kazimierz opuścił Polskę i udał się na austriacki ŚląskШаблон:r
- 20 października 1655 – Janusz i Bogusław Radziwiłłowie zawarli w Kiejdanach układ z Karolem X GustawemШаблон:r
- 21 października 1655 – szlachta województw południowo-wschodnich uznała władzę Karola GustawaШаблон:r
- 26 października 1655 – wojska koronne kapitulowały przed SzwedamiШаблон:r
- listopad 1655 – pod Jezierną Tatarzy pokonali Kozaków – otoczony Bohdan Chmielnicki uznał zwierzchnictwo Jana KazimierzaШаблон:r
- 18 listopada–26 grudnia 1655 – oblężenie Częstochowy przez SzwedówШаблон:r
- 20 listopada 1655 – Jan Kazimierz wydał uniwersał wzywający do walki przeciwko SzwedomШаблон:r
- 18 grudnia 1655 – Jan Kazimierz wrócił do PolskiШаблон:r
- 29 grudnia 1655 – w Tyszowicach zawiązała się zbrojna konfederacja szlachty w celu walki ze SzwecjąШаблон:r
- 31 grudnia 1655 – podczas oblężenia Tykocina zmarł Janusz RadziwiłłШаблон:r
- 3 listopada 1656 – w Niemieży zawarto rozejm polsko-moskiewskiШаблон:r
- 6 sierpnia 1657 – zmarł Bohdan ChmielnickiШаблон:r
- 16 września 1658 – w Hadziaczu zawarto unię polsko-kozackąШаблон:r
- 14 grudnia 1658 – polska kawaleria pod wodzą Czarnieckiego przeprawiła się przez cieśninę morską w DaniiШаблон:r
- 1658–1660 – wojna polsko-moskiewskaШаблон:r
- 1658 – wypędzono arianШаблон:r
- 1–3 listopada 1660 – zawarto ugodę cudnowskąШаблон:r
- 3 stycznia 1661 – ukazał się pierwszy numer Merkuriusza Polskiego – pierwszej polskiej gazetyШаблон:r
- 30 stycznia 1667 – na mocy rozejmu polsko-moskiewskiego w Andruszowie podzielono Ukrainę pomiędzy oba państwa wzdłuż DniepruШаблон:r
- 1668 – wprowadzono prawo zakazujące odchodzenia od katolicyzmuШаблон:r
- 1668 – abdykacja Jana KazimierzaШаблон:r
Panowanie Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669–1673)[править]
- 19 czerwca 1669 – elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego na Woli pod WarszawąШаблон:r
- 29 listopada 1669 – koronowano Michała Korybuta WiśniowieckiegoШаблон:r
- 1670 – wybuchł konflikt o buławę hetmańską na Prawobrzeżnej Ukrainie: Rzeczpospolita poparła Michała Chanenkę, zaś Turcy i Tatarzy opowiedzieli się za Petrem DoroszenkoШаблон:r
- 1670–1675 – powstał wierszowaty epos Wojna chocimska Wacława Potockiemu, poświęcona obronie Chocimia w 1621 rokuШаблон:r
- lipiec–październik 1671 – odbyła się ofensywa kozacko-tatarska na Ukrainie, którą powstrzymały wojska Jana SobieskiegoШаблон:r
- 10 grudnia 1671 – Turcja wypowiedziała wojnę RzeczypospolitejШаблон:r
- lipiec-październik 1672 – Turcy najechali na PodoleШаблон:r
- 26 sierpnia 1672 – Kamieniec Podolski kapitulowałШаблон:r
- 16 października 1672 – w Buczaczu zawarto niekorzystny traktat pokojowy, na mocy którego Rzeczpospolita oddała Turcji Podole oraz zobowiązała się płacić trybut. Sejm nie ratyfikował traktatuШаблон:r
- 16 października 1672 – prokrólewska konfederacja w Gołąbiu ogłosiła zdrajców narodu (m.in. Jana Sobieskiego oraz prymasa Michała Prażmowskiego)Шаблон:r
- 23 listopada 1672 – wojsko koronne zawiązało w Szczebrzeszynie konfederację w obronie SobieskiegoШаблон:r
- 16 grudnia 1672 – zmarł Jan Kazimierz WazaШаблон:r
- marzec–kwiecień 1672 – sejm pacyfikacyjny w Warszawie uchwalił rozwiązanie obu wrogich konfederacjiШаблон:r
- 10 listopada 1673 – zmarł Michał Korybut WiśniowieckiШаблон:r
- 11 listopada 1673 – wojska Jana Sobieskiego pokonały Turków pod ChocimiemШаблон:r
Panowanie Jana III Sobieskiego (1674–1696)[править]
- 21 maja 1674 – Jan Sobieski został królem PolskiШаблон:r
- 1674 – ofensywa Turków na Prawobrzeżną UkrainęШаблон:r
- 1674 – Jan III Sobieski zorganizował wyprawę na Podole, odzyskując Bar i BracławШаблон:r
- 11 czerwca 1675 – Jan III Sobieski zawarł tajny traktat z Francją, skierowany przeciwko Habsburgom oraz BrandenburgiiШаблон:r
- 2 lutego 1676 – koronowano Jana III SobieskiegoШаблон:r
- wrzesień–październik 1676 – Jan III Sobieski pokonał turecko-tatarski najazd na Ruś CzerwonąШаблон:r
- 17 października 1676 – Polska zawarła z Turcją rozejm w Żórawnie, na mocy którego Turcja otrzymała Podole i Ukrainę Prawobrzeżną, zaś Rzeczpospolita nie musiała od tego momentu płacić haraczuШаблон:r
- 1677–1696 – budowa pałacu królewskiego w WilanowieШаблон:r
- 1677–1695 – budowa pałacu Krasińskich w WarszawieШаблон:r
- 1678 – magnaci zawiązali spisek detronizacyjny, na mocy którego tron polski miał odjąć ks. Karol LotaryńskiШаблон:r
- 1678–1679 – odbył się sejm w GrodnieШаблон:r
- 1678–1679 – Jan III Sobieski porzucił obóz profrancuski i zbliżył się do stronnictwa habsburskiegoШаблон:r
- 1679 – Jan Heweliusz wydał traktat astronomiczny Machina coelestisШаблон:r
- 1682 – Stanisław Czernicki wydał pierwszą polską książkę kucharskąШаблон:r
- marzec 1683 – na Węgry i Austrię ruszyła wielka wyprawa turecka pod wodzą wezyra Kara MustafyШаблон:r
- 1 kwietnia 1683 – Polska zawarła z Austrią antyturecki sojuszШаблон:r
- 14 lipca 1683 – wojska Kara Mustafy rozpoczęły oblężenie WiedniaШаблон:r
- 29 lipca 1683 – wojska cesarskie, wspieranie polskimi siłami, pokonały Turków pod BratysławąШаблон:r
- lipiec–wrzesień 1683 – koncentracja wojsk koronnych pod Krakowem i przemarsz pod WiedeńШаблон:r
- 12 września 1683 – bitwa pod Wiedniem: siły koalicji austriacko-niemiecko-polskiej pod dowództwem Jana III Sobieskiego pokonały wojska tureckieШаблон:r
- 7–9 października 1683 – odbyły się dwie bitwy pod Parkanami, pierwsza wygrana przez Turków, druga przez PolakówШаблон:r
- listopad–grudzień 1683 – polskie wojska wróciły do krajuШаблон:r
- grudzień 1683 – oddziały polskie i kozackie wyzwoliły PodoleШаблон:r
- 1683 – Wespazjan Kochanowski wydał pierwszy tom Annales (Roczników) poświęcone historii Polski w latach 1648–1675Шаблон:r
- 5 marca 1684 – powstał antyturecki sojusz Polski, Austrii, Wenecji i papiestwa (Liga Święta)Шаблон:r
- 1684 – odbyła się nieudana próba obsadzenia na tronie Mołdawii Jakuba SobieskiegoШаблон:r
- 6 maja 1686 – Rzeczpospolita podpisała z Rosją pokój wieczysty (tzw. pokój Grzymułtowskiego)Шаблон:r
- 1686 – odbyła się nieudana próba obsadzenia na tronie Mołdawii Jakuba SobieskiegoШаблон:r
- 1691 – odbyła się nieudana próba obsadzenia na tronie Mołdawii Jakuba SobieskiegoШаблон:r
- 1692 – królowa Maria Kazimiera Sobieska podpisała w imieniu króla tajny traktat z francuskim królem Ludwikiem XIV o przymierzu pomiędzy obiema państwamiШаблон:r
- 1695 – najazd tatarski na kresy południowo-wschodnie Rzeczypospolitej odparty przez Stanisława JabłonowskiegoШаблон:r
- ok. 1695 – Jan Chryzostom Pasek ukończył pisanie PamiętnikówШаблон:r
- 17 czerwca 1696 – zmarł król Jan III SobieskiШаблон:r
- 1696–1697 – bezkrólewie po śmierci Jana III SobieskiegoШаблон:r
Panowanie Augusta II Mocnego (1697–1704)[править]
- 27 czerwca 1697 – elekcja elektora saskiego Fryderyka Augusta i Wettina na króla PolskiШаблон:r
- 15 września 1697 – koronowano Augusta II MocnegoШаблон:r
- 8-9 września 1698 – hetman Feliks Kazimierz Potocki odniósł zwycięstwo nad tatarską armią pod PohajcamiШаблон:r
- 26 stycznia 1699 – Liga Święta zawarła w Karłowicach pokój z TurcjąШаблон:r
- 30 listopada 1700 – 10 listopada 1721 – trwała wojna północna, która toczyła się głównie na terenie PolskiШаблон:r
- czerwiec–sierpień 1701 – armia szwedzka zajęła KownoШаблон:r
- 24 lipca 1702 – Szwedzi zajęli WarszawęШаблон:r
- 19 lipca 1702 – pod Kliszowem Szwecja pokonała armię sasko-polsko-tatarskąШаблон:r
- 10 sierpnia 1702 – Szwedzi zajęli KrakówШаблон:r
- luty 1704 – opozycja antykrólewska zawiązała w Warszawie konfederację i ogłosiła bezkrólewieШаблон:r
- 20 maja 1704 – zwolennicy Augusta II Mocnego zawiązali konfederację w Sandomierzu i zawarła sojusz z RosjąШаблон:r
- 12 lipca 1704 – odbył się zjazd szlachty w Warszawie, podczas którego detronizowano Augusta II i wybrano Stanisława Leszczyńskiego na króla PolskiШаблон:r
Panowanie Stanisława Leszczyńskiego (1704–1709)[править]
- 30 sierpnia 1704 – August II zawarł traktat z carem Piotrem I, wojska rosyjskie wkroczyły do RzeczypospolitejШаблон:r
- 4 października 1705 – w katedrze warszawskiej koronowano Stanisława LeszczyńskiegoШаблон:r
- 28 listopada 1705 – Stanisław Leszczyński zawarł przymierze z Karolem XIIШаблон:r
- 1705 – August II ustanowił Order Orła BiałegoШаблон:r
- 24 września 1706 – zawarto pokój szwedzko-saski w Altranstäd: August II Mocny zrzekł się korony polskiej i uznał władzę LeszczyńskiegoШаблон:r
- czerwiec 1707 – konfederacja sandomierska nie uznała władz Leszczyńskiego i oddała się pod protekcję cara RosjiШаблон:r
- sierpień 1709 – August II wrócił do Rzeczypospolitej, Stanisław Leszczyński uciekł z PolskiШаблон:r
Panowanie Augusta II Mocnego (1709–1733)[править]
- 1710 – wojska rosyjskie zajęły InflantyШаблон:r
- 1713 – August II rozlokował saskie garnizony w RzeczypospolitejШаблон:r
- 26 listopada 1715 – opozycja przeciwko Augustowi II zawiązała konfederację tarnogrodzkąШаблон:r
- 1 lutego 1717 – odbył się Sejm Niemy – jednodniowe posiedzenie, na którym w obawie przed zerwaniem obrad, nie dopuszczono nikogo do głosu. Obrady sterował rosyjski ambasador zza kulisШаблон:r
- 17 lutego 1720 – w Poczdamie zawarto tajny układ rosyjsko-pruski, który miał utrzymać obecny stan polityczny RzeczypospolitejШаблон:r
- 23 listopada 1732 – Austria, Rosja i Prusy zawarły traktat trzech czarnych orłów w celu zablokowania ponownego wybrania Leszczyńskiego na króla PolskiШаблон:r
- 1733 – wprowadzono prawo wykluczające innowierców ze sprawowania urzędów państwowych i z sejmuШаблон:r
- 1 lutego 1733 – zmarł August II MocnyШаблон:r
wojna o sukcesję polską i panowanie Augusta III Sasa (1733–1763)[править]
- 1733–1735 – wojna o sukcesję polską: na tron wybrano Stanisława Leszczyńskiego (12 listopada 1733) oraz August III Wettina (5 października 1733)Шаблон:r
- 1733 – ukazał się traktat polityczny Głos wolny wolność ubezpieczający, przypisywany Leszczyńskiemu, głoszący m.in. zniesienie liberum veto, pańszczyzny oraz wolnej elekcjiШаблон:r
- 17 stycznia 1734 – koronowano Augusta IIIШаблон:r
- maj 1734 – Stanisław Leszczyński uciekł z krajuШаблон:r
- 5 listopada 1734 – zwolennicy Leszczyńskiego zawarli konfederację dzikowską, na której ogłosili, że August III jest uzurpatoremШаблон:r
- 26 stycznia 1736 – abdykacja Stanisława LeszczyńskiegoШаблон:r
- czerwiec-sierpień 1736 – odbył się sejm pacyfikacyjny w WarszawieШаблон:r
- 1737 – Rzeczpospolita zawarła traktat ze Stolicą ApostolskąШаблон:r
- 1740 – Stanisław Konarski założył Collegium NobilliumШаблон:r
- 1744 – w Warszawie powstała pierwsza loża masońska „Trzej bracia”Шаблон:r
- 1746 – Benedykt Chmielowski wydał pierwszą polską encyklopedięШаблон:r
- 1747 – Józef Andrzej Załuski otworzył pierwszą w Polsce publiczną bibliotekęШаблон:r
- 1760 – Andrzej Zamoyski zniósł poddaństwo chłopów w swoich dobrachШаблон:r
- 5 października 1763 – zmarł August III SasШаблон:r
- maj–lipiec 1764 – przeprowadzono reformy skarbu, wojska i sądownictwa oraz ograniczono liberum vetoШаблон:r
Panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764–1795)[править]
- 6 września 1764 – elekcja Stanisława Augusta PoniatowskiegoШаблон:r
- 19 listopada 1765 – otworzono Teatr Narodowy w WarszawieШаблон:r
- 1765 – Stanisław Poniatowski założył Szkołę RycerskąШаблон:r
- 1765–1785 – ukazywał się czasopismo społeczno-polityczne „Monitor”Шаблон:r
- 1766 – sejm warszawski odrzucił projekty przyznania w pełni praw innowiercomШаблон:r
- 23 czerwca 1767 – konfederacja radomska zawiązała spisek przeciwko Stanisławowi PoniatowskiemuШаблон:r
- 1767–1780 – w Rzeczypospolitej działał włoski malarz Bernardo Bellotto zwany CanalettoШаблон:r
- 29 lutego 1768 – zawiązano konfederację barskąШаблон:r
- czerwiec–lipiec 1768 – wybuchło powstanie chłopskie na Ukrainie (koliszczyzna)Шаблон:r
- 22 października 1770 – władze konfederackie ogłosiły detronizację monarchy i bezkrólewieШаблон:r
- 3 listopada 1771 – konfederaci barscy dokonali nieudanej próby porwania Stanisława PoniatowskiegoШаблон:r
- 1772 – włoski kartograf Jan Antoni Rizzi-Zannoni opracował mapę Polski w skali 1:962 000Шаблон:r
- 5 sierpnia 1772 – I rozbiór Polski między Prusy, Rosję i AustrięШаблон:r
- 30 września 1773 – sejm nadzwyczajny w Warszawie ratyfikował traktaty rozbioroweШаблон:r
- 14 października 1773 – powstała Komisja Edukacji NarodowejШаблон:r
- 1773–1774 – budowa Kanału BydgoskiegoШаблон:r
- 1775 – Ignacy Krasicki wydał utwór Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkiШаблон:r
- marzec 1775 – sejm powołał Radę Nieustającą, stały rząd złożony z króla, 18 senatorów i 18 posłówШаблон:r
- 1777–1783 – reformowanie Akademii Krakowskiej przez Hugo KołłątajaШаблон:r
- 11 października 1779 – w bitwie pod Savannah zginął Kazimierz PułaskiШаблон:r
- 1780–1784 – budowa Kanału Ogińskiego łączącego dorzecze Niemna i DniepruШаблон:r
- 1784–1793 – przebudowa pałacu w ŁazienkachШаблон:r
- 6 maja 1787 – doszło do spotkania Stanisława Poniatowskiego z carycą Katarzyną Wielką – caryca nie zezwoliła na przeprowadzenie reform ustrojowych i wojskowych w PolsceШаблон:r
- październik 1788–maj 1792 – obrady Sejmu Wielkiego (Czteroletniego)Шаблон:r
- 1788 – Sejm uchwalił zwiększenie etatu wojska do 100 tys. żołnierzy oraz wprowadził podatek na armięШаблон:r
- 19 stycznia 1789 – Stanisław August rozwiązał Radę NieustającąШаблон:r
- 2 grudnia 1789 – ulicami Warszawy przeszła „czarna procesja”, w której mieszczanie domagali się praw ekonomicznych i politycznychШаблон:r
- 1789–1790 – odbył się pierwszy w historii spis powszechnyШаблон:r
- 29 marca 1790 – Polska zawarła sojusz z PrusamiШаблон:r
- 1790 – odbyły się dodatkowe wybory do sejmuШаблон:r
- 24 marca 1791 – sejm uchwalił prawo o sejmikach, które odsunęło gołotę od władzyШаблон:r
- 21 kwietnia 1791 – sejm uchwalił prawo o miastachШаблон:r
- 3 maja 1791 – uchwalono pierwszą polską konstytucję (Konstytucja 3 maja)
- 27 kwietnia 1792 – zawiązano konfederację targowickąШаблон:r
- maj–lipiec 1792 – wojna z Rosją w obronie Konstytucji 3 majaШаблон:r
- 18 czerwca 1792 – wojsko polskie pod wodzą ks. Józefa Poniatowskiego zwyciężyły pod ZieleńcamiШаблон:r
- 22 czerwca 1792 – Stanisław August Poniatowski ustanowił order Virtuti MilitariШаблон:r
- 22 czerwca 1792 – Stanisław August wysłał Katarzynie II propozycje pokojoweШаблон:r
- 18 lipca 1792 – wojska Tadeusza Kościuszki przegrały pod DubienkąШаблон:r
- 24 lipca 1792 – Stanisław Poniatowski przystąpił do konfederacji targowickiejШаблон:r
- lipiec–wrzesień 1792 – masowe akcesy szlachty do TargowicyШаблон:r
- 21 stycznia 1793 – II rozbiór PolskiШаблон:r
- czerwiec–listopad 1793 – sejm nadzwyczajny w Grodnie przyjął traktaty rozbiorowe z Rosją i z PrusamiШаблон:r
- 1793–1794 – narósł opór wobec rosyjskiej okupacji o rządów TargowicyШаблон:r
- luty–marzec 1794 – redukcja wojsk RzeczypospolitejШаблон:r
- 12 marca 1794 – oddziały kawalerii narodowej gen. Antoniego Madalińskiego zbuntowały sięШаблон:r
- 24 marca 1794 – wybuchła insurekcja kościuszkowskaШаблон:r
- marzec–kwiecień 1794 – organizacja władz powstańczych i wojskaШаблон:r
- 4 kwietnia 1794 – bitwa pod Racławicami wygrana przez wojska KościuszkiШаблон:r
- 17 kwietnia 1794 – wybuchło powstanie na ŻmudziШаблон:r
- 17–18 kwietnia 1794 – wybuchła insurekcja w Warszawie kierowana przez Jana KilińskiegoШаблон:r
- 22–24 kwietnia 1794 – wybuchła insurekcja w Wilnie pod wodzą płk. Jakuba JasińskiegoШаблон:r
- 7 maja 1794 – Tadeusz Kościuszko wydał pod Połańcem uniwersał (zwany połanieckim), w którym zapowiedział reformę agrarnąШаблон:r
- 8–9 maja 1794 – wybuchły rozruchy w Warszawie, podczas których przeprowadzono publiczną egzekucję przywódców TargowicyШаблон:r
- 6 czerwca 1794 – pod Szczekocinami wojska powstańcze przegrały z oddziałami pruskimi i rosyjskimiШаблон:r
- 15 czerwca 1794 – wojska pruski zajęły KrakówШаблон:r
- 7–11 lipca 1794 – wojska Kościuszki i gen. Józefa Zajączka bez sukcesu broniły przedpoli WarszawyШаблон:r
- 11–12 sierpnia 1794 – Rosjanie zdobyli WilnoШаблон:r
- lipiec–październik 1794 – insurekcja w Wielkopolsce, wsparta przez oddziały powstańcze gen. Jana Henryka DąbrowskiegoШаблон:r
- 2 października 1794 – oddziały gen. Dąbrowskiego zajęły BydgoszczШаблон:r
- 10 października 1794 – bitwa pod Maciejowicami: Kościuszko dostał się do niewoliШаблон:r
- 1794 – naczelnikiem powstania został Tomasz WawrzeckiШаблон:r
- 4 września 1794 – oddziały rosyjskie dokonały rzezi PragiШаблон:r
- 9 września 1794 – kapitulacja stolicyШаблон:r
- 16 listopada 1794 – resztki armii powstańczej kapitulowałyШаблон:r
- 19 listopada 1794 – Rosjanie aresztowali Tomasza Wawrzeckiego – koniec insurekcji kościuszkowskiejШаблон:r
- grudzień 1794 – Tadeusz Kościuszko został osadzony w Twierdzy PietropawłowskiejШаблон:r
- 3 stycznia 1795 – uchwalono konwencję austriacko-rosyjska o podziale ziem RzeczypospolitejШаблон:r
- 24 października 1795 – III rozbiór PolskiШаблон:r
Okres zaborów[править]
Pierwsze lata zaborów (1795–1815)[править]
- 9 stycznia 1797 – Jan Henryk Dąbrowski utworzył Legiony PolskieШаблон:r
- 26 stycznia 1797 – trzy mocarstwa zaborcze podpisały konwencję o ostatecznej likwidacji PolskiШаблон:r
- 1797 – nowy car rosyjski Paweł I złagodził kurs wobec Polaków (m.in. wypuścił z więzienia Kościuszkę i Potockiego)Шаблон:r
- 1798 – księżna Izabela Czartoryska rozpoczęła w Puławach budowę Świątyni Sybilli, uznanej za pierwsze polskie muzeum”[2]
- 1 listopada 1800 – w Warszawie powstało Towarzystwo Przyjaciół Nauk – pierwsze polskie stowarzyszenie narodoweШаблон:r
- 18 maja 1802 – żołnierze Legionów Polskich zostali wysłani na francuską kolonię San Domingo (ob. Haiti), by tłumić tamtejsze bunty miejscowychШаблон:r
- 1803 – Adam Jerzy Czartoryski został kuratorem wileńskiego okręgu szkolnego, dzięki czemu odegrał duża rolę w reformie szkolnictwa polskiego w zaborze rosyjskimШаблон:r
- październik 1805 – z inicjatywy Tadeusza Czackiego powstało Liceum KrzemienieckieШаблон:r
- 7 listopada 1806 – pod wodzą Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego wybuchło powstanie wielkopolskieШаблон:r
- 28 listopada 1806 – wojska francuskie przybyły do WarszawyШаблон:r
- 1806 – Samuel Bogumił Linde wydał pierwszy z sześciu tomów „Słownika języka polskiego”Шаблон:r
- 14 stycznia 1807 – dekretem Napoleona I powstała 7-osobowa Komisja RządzącaШаблон:r
- 7-9 lipca 1807 – na mocy pokoju tylżyckiego ustanowiono powstanie Księstwa WarszawskiegoШаблон:r
- 22 lipca 1807 – w Dreźnie uchwalono konstytucję Księstwa WarszawskiegoШаблон:r
- 14 kwietnia 1809 – Austria zaatakowała Księstwo WarszawskieШаблон:r
- 19 kwietnia 1809 – bitwa pod RaszynemШаблон:r
- maj–lipiec 1809 – wódz armii księstwa książę Józef Poniatowski oddał Warszawę i zaatakował ziemie zaboru austriackiego: wyzwolenie Krakowa, Lwowa i ZamościaШаблон:r
- 14 października 1809 – na mocy pokoju francusko-austriackiego w Schönbrunn, Księstwo Warszawskie uzyskało Nową GalicjęШаблон:r
- 22 lutego lub 1 marca 1810 – urodził się Fryderyk ChopinШаблон:r
- 14 września 1811 – przeprowadzono uwłaszczenie chłopów w PrusachШаблон:r
- 26 maja 1812 – książę warszawski Fryderyk August przekazał pełnię władzy wykonawczej Radzie Ministrów księstwaШаблон:r
- 1 lipca 1812 – Napoleon powołał Komisję Rządu Tymczasowego Wielkiego Księstwa LitewskiegoШаблон:r
- 'styczeń–luty 1813 – wojska rosyjskie wkroczyły do WarszawyШаблон:r
- 14 marca 1813 – car Aleksander I utworzył w Warszawie Tymczasową Radę Najwyższą Księstwa WarszawskiegoШаблон:r
- 3 maja 1815 – Rosja, Prusy i Austria zawarły traktat o podziale ziem polskich: utworzono Królestwo Polskie połączone unią personalną z Rosją, autonomiczne Wielkie Księstwo Poznańskie w granicach Prus oraz Rzeczpospolitą Krakowską władaną przez AustrięШаблон:r
Królestwo Polskie (1815–1918)[править]
thumb|Kongresowe Królestwo Polskie
Do wybuchu powstania listopadowego (1815–1830)[править]
- 20 maja 1815 – Aleksander I powołał Rząd Tymczasowy i Tymczasową Radę Stanu Królestwa PolskiegoШаблон:r
- 27 listopada 1815 – Aleksander I nadał konstytucję Królestwu PolskiemuШаблон:r
- 19 listopada 1816 – Aleksander I założył Królewski Uniwersytet WarszawskiШаблон:r
- 1816 – w Wilnie powstało Towarzystwo FilomatówШаблон:r
- 15 października 1817 – w Szwajcarii zmarł Tadeusz KościuszkoШаблон:r
- 1817 – Józef Maksymilian Ossoliński zakłada Zakład Narodowy (zwany Ossolineum)Шаблон:r
- 3 maja 1819 – major Walerian Łukasiński założył w Warszawie Wolnomularstwo Narodowe, organizację dążącą do zjednoczenia ziem polskichШаблон:r
- 1 maja 1821 – powstała organizacja spiskowa Towarzystwo PatriotyczneШаблон:r
- 1821 – Towarzystwo Filomatów zmieniło nazwę na Towarzystwo FilaretówШаблон:r
- 1822 – w Wilnie ukazały się Ballady i romanse Adama MickiewiczaШаблон:r
- październik 1822 – aresztowano Waleriana Łukasińskiego i innych przywódców Towarzystwa PatriotycznegoШаблон:r
- 8 kwietnia 1823 – w zaborze pruskim przeprowadzono reformę uwłaszczeniowąШаблон:r
- 1823–1824 – aresztowano wileńskich filomatów i filaretówШаблон:r
- 1 grudnia 1825 – zmarł car Aleksander I, tron rosyjski i polski objął jego brat Mikołaj IШаблон:r
- 1826–1828 – przeprowadzono proces sądowy przeciwko Towarzystwu PatriotycznemuШаблон:r
- 29 stycznia 1828 – powstał Bank PolskiШаблон:r
- grudzień 1828 – Piotr Wysocki zakłada tajny Związek w Szkole Podchorążych PiechotyШаблон:r
- 1828 – w Petersburgu ukazała się powieść poetycka Konrad Wallenrod Adama MickiewiczaШаблон:r
- 17 marca 1830 – w warszawskim Teatrze Narodowym odbył się pierwszy koncert Fryderyka ChopinaШаблон:r
- 29/30 listopada 1830 – „noc listopadowa” – początek powstania listopadowegoШаблон:r
powstanie listopadowe (1830–1831)[править]
- 30 listopada 1830 – niepowodzeniem zakończył się zamach na wielkiego księcia KonstantegoШаблон:r
- 30 listopada 1830 – Rada Administracyjna powierzyła dowództwo nad wojskiem gen. Józefowi Chłopickiemu oraz rozpoczęła rozmowy z KonstantymШаблон:r
- 3 grudnia 1830 – Rada Administracyjna przekształciła się w Rząd TymczasowyШаблон:r
- 3 grudnia 1830 – wielki książę Konstanty wycofał się z Królestwa PolskiegoШаблон:r
- 5 grudnia 1830 – generał Józef Chłopicki ogłosił się dyktatorem powstaniaШаблон:r
- 18 grudnia 1830 – sejm Królestwa Polskiego uznał powstanie za narodoweШаблон:r
- 18 stycznia 1831 – generał Chłopicki złożył funkcję dyktatora powstaniaШаблон:r
- '25 stycznia 1831 – sejm zdetronizował Mikołaja IШаблон:r
- 30 stycznia 1831 – powstał Rząd Narodowy na czele ks. Adamem Jerzym CzartoryskimШаблон:r
- 5-6 lutego 1831 – siły rosyjskie wkroczyły do Królestwa PolskiegoШаблон:r
- 14 lutego 1831 – zwycięstwo wojsk polskich pod StoczkiemШаблон:r
- 19–20 lutego 1831 – zwycięstwo wojsk polskich pod WawremШаблон:r
- 25 lutego 1831 – bitwa o Olszynkę GrochowskąШаблон:r
- 26 lutego 1831 – wodzem naczelnym powstania został gen. Józef SkrzyneckiШаблон:r
- 3 marca 1831 – wojska powstańcze zajęły Lublin i ZamośćШаблон:r
- marzec 1831 – wybuch powstania na LitwieШаблон:r
- 31 marca 1831 – rozpoczęła się polska ofensywa według planu gen. Ignacego PrądzyńskiegoШаблон:r
- kwiecień 1831 – odbyła się nieudana wyprawa korpusu gen. Dwernickiego na WołyńШаблон:r
- 26 maja 1831 – klęska Polaków w bitwie pod OstrołękąШаблон:r
- 21 czerwca 1831 – Rząd Narodowy ogłosił pobór pospolitego ruszeniaШаблон:r
- lipiec–sierpień 1831 – armia rosyjska przekroczyła Wisłę i zajęła tereny na północny zachód od WarszawyШаблон:r
- 17 sierpnia 1831 – nowym szefem rządu oraz głównodowodzącym wojskiem został gen. Jan KrukowieckiШаблон:r
- 6–8 września 1831 – szturm Rosjan na WarszawęШаблон:r
- 10 września 1831 – gen. Maciej Rybiński przejął dowództwo nad wojskiemШаблон:r
- 5 października 1831 – armia polska przekroczyła granicę pruską: członkowie władz powstańczych udały się na emigracjęШаблон:r
- 21 października 1831 – twierdza Zamość kapitulowała: koniec powstania listopadowegoШаблон:r
Okres do powstania styczniowego (1831–1863)[править]
- 1 listopada 1831 – ogłoszono amnestię carską dla żołnierzy i podoficerów biorących udział w powstaniu listopadowymШаблон:r
- 6 listopada 1831 – w Paryżu powstał Komitet Tymczasowy Emigracji PolskiejШаблон:r
- 14 listopada 1831 – car ustanowił granicę celną między Cesarstwem Rosyjskim a Królestwem PolskimШаблон:r
- 15 grudnia 1831 – Joachim Lelewel założył Komitet Narodowy PolskiШаблон:r
- grudzień 1831 – Mikołaj I nakazał zamknięcie Uniwersytetów Warszawskiego i Wileńskiego oraz szkół średnichШаблон:r
- 26 lutego 1832 – Mikołaj I zniósł konstytucję, wcielił Królestwo do Cesarstwa Rosyjskiego raz zlikwidował polski sejm, armię oraz odrębny budżetШаблон:r
- 26 lutego 1832 – Fryderyk Chopin zagrał pierwszy koncert w ParyżuШаблон:r
- 17 marca 1832 – powstało Towarzystwo Demokratyczne PolskieШаблон:r
- kwiecień 1832 – Rosjanie zaczęli budowę warszawskiej CytadeliШаблон:r
- po 1832 – zaczęła wykształcać się polska inteligencjaШаблон:r
- marzec–kwiecień 1833 – płk. Józef Zaliwski przeprowadził nieudaną próbę wywołania powstania w KrólestwieШаблон:r
- listopad 1833 – w Szwajcarii powstała Młoda Polska – polska sekcja międzynarodowej organizacji rewolucyjnej Młoda EuropaШаблон:r
- 1 stycznia 1834 – językiem urzędowym na ziemiach polskich został język rosyjskiШаблон:r
- 1834 – ukazał się Pan Tadeusz Adama MickiewiczaШаблон:r
- 1835 – w Paryżu ukazała się anonimowo Nie-Boska komedia Zygmunta KrasińskiegoШаблон:r
- 1837 – przeprowadzono reformę administracyjnąШаблон:r
- '24 listopada 1838 – w Paryżu powstała Biblioteka PolskaШаблон:r
- 1841 – na ziemiach polskich wprowadzono rosyjski system monetarnyШаблон:r
- 15 czerwca 1845 – otworzono pierwszy odcinek Kolei Warszawsko-WiedeńskiejШаблон:r
- 20 lutego 1846 – wybuchła rewolucja krakowskaШаблон:r
- 15 kwietnia 1846 – Austria zlikwidowała Rzeczpospolitą KrakowskąШаблон:r
- 1847 – wprowadzono rosyjski kodeks karny w Królestwie PolskimШаблон:r
- 1 stycznia 1848 – odbyła się prapremiera Halki Stanisława MoniuszkiШаблон:r
- 20 marca 1848 – wybuchło powstanie wielkopolskieШаблон:r
- marzec–kwiecień 1848 – w Krakowie oraz Lwowie powstały polskie reprezentacje narodoweШаблон:r
- 22 kwietnia 1848 – austriacki gubernator Galicji ogłosił zniesienie pańszczyzny chłopskiejШаблон:r
- 26–29 kwietnia 1848 – rozruchy w KrakowieШаблон:r
- kwiecień–maj 1848 – wielkopolscy powstańcy stoczyli walki z wojskami pruskimiШаблон:r
- 7 września 1848 – w Austrii przeprowadzono uwłaszczenie chłopówШаблон:r
- październik–listopad 1848 – wojsko austriackie zajęły LwówШаблон:r
- grudzień 1849 – Wielkie Księstwo Poznańskie wcielono do PrusШаблон:r
- 25 października 1850 – zniesiono granicę celną między Królestwem Polskim a Cesarstwem RosyjskimШаблон:r
- 1851 – Cyprian Kamil Norwid wydał PromethidionШаблон:r
- 1854 – Ignacy Łukasiewicz zbudował pierwszy szyb naftowy w Bóbrce koło KrosnaШаблон:r
- 2 maja 1855 – zmarł car Mikołaj I, tron przejął jego syn Aleksander IIШаблон:r
- 26 listopada 1855 – zmarł Adam MickiewiczШаблон:r
- maj 1856 – wizyta cara Aleksandra I w WarszawieШаблон:r
- 1 października 1857 – w Warszawie otwarto Akademię Medyczno-ChirurgicznąШаблон:r
- 24 listopada 1857 – w Warszawie powstało Towarzystwo Rolnicze z hr. Andrzejem Zamoyskim na czeleШаблон:r
- 1858–1862 – rozwój konspiracji niepodległościowej wśród młodzieżyШаблон:r
- 29 listopada 1860 – z okazji 30 rocznicy wybuchu powstania listopadowego wybuchła wielka manifestacja w WarszawieШаблон:r
- 1860–1861 – w Krakowie wydano manifestację patriotyczneШаблон:r
- 1861–1864 – zniesienie pańszczyznyШаблон:r
- 25–27 lutego 1861 – wojska rosyjskie rozproszyły dwie manifestacje zorganizowane w WarszawieШаблон:r
- 26 lutego 1861 – kraje koronne w Austrii otrzymały autonomięШаблон:r
- 28 lutego 1861 – powstała Delegacja MiejskaШаблон:r
- 27 marca 1861 – rozpoczęto polonizację szkolnictwaШаблон:r
- 18 czerwca 1861 – w Królestwie Polskim powstały samorządowe rady gubernialne, powiatowe i miejskieШаблон:r
- 14 października 1861 – władze carskie ogłosiły stan wojenny w Królestwie PolskimШаблон:r
- 15-16 października 1861 – wojsko rosyjskie stłumiło demonstracje w WarszawieШаблон:r
- grudzień 1861 – działalność rozpoczęli „Biali” dążący do odbudowy autonomii KrólestwaШаблон:r
- 18 maja 1862 – otworzono pierwszy odcinek Kolei Warszawsko-PetersburskiejШаблон:r
- 1862 – „Czerwoni” utworzyli konspiracyjny Komitet Centralny Narodowy z Jarosławem Dąbrowskim na czeleШаблон:r
- 5 czerwca 1862 – przeprowadzono oczynszowanie chłopówШаблон:r
- 5 czerwca 1862 – przeprowadzono reformę szkolnictwaШаблон:r
- 14 czerwca 1862 – Aleksander Wielopolski został mianowany naczelnikiem rządu cywilnego KrólestwaШаблон:r
- 27 czerwca 1862 – „Czerwoni” przeprowadzili nieudany zamach na wielkiego księcia Konstantego Mikołajewicza oraz Aleksandra LüdersaШаблон:r
- 2 lipca 1862 – „Czerwoni” przeprowadzili nieudany zamach na wielkiego księcia Konstantego Mikołajewicza oraz Aleksandra LüdersaШаблон:r
- 8 sierpnia 1862 – przeprowadzono próbę zamachu na Aleksandra WielopolskiegoШаблон:r
- 14 sierpnia 1862 – aresztowano Jarosława DąbrowskiegoШаблон:r
- 15 sierpnia 1862 – przeprowadzono próbę zamachu na Aleksandra WielopolskiegoШаблон:r
- październik 1862 – władze carskie przeprowadziły pobór do wojskaШаблон:r
- 25 listopada 1862 – w Warszawie otworzono Szkołę GłównąШаблон:r
- 2–3 stycznia 1863 – Komitet Centralny Narodowy podjął decyzję o wybuchu powstania z chwilą rozpoczęcia poboruШаблон:r
- 14–15 stycznia 1863 – do wojska wcielono 1,5 tys. młodych ludzi – początek rosyjskiej brankiШаблон:r
- 15–22 stycznia 1863 – na apel organizacji młodzież masowo uciekła z miastШаблон:r
- 22 stycznia 1863 – wybuchło powstanie styczniowe – władze w kraju objął Tymczasowy Rząd NarodowyШаблон:r
powstanie styczniowe (1863–1864)[править]
- 7 lutego 1863 – Tymczasowy Rząd Narodowy wydał odezwę do PolakówШаблон:r
- 8 lutego 1863 – Prusy zawiązały układ wojskowy z Rosją w sprawie stłumienia powstania styczniowegoШаблон:r
- 13 kwietnia 1863 – car Aleksander II zapowiedział amnestię dla powstańców, którzy złożyli brońШаблон:r
- kwiecień 1863 – rozwój powstania na LitwieШаблон:r
- 10 maja 1863 – Tymczasowy Rząd Narodowy przekształcił się w Rząd NarodowyШаблон:r
- 12 czerwca 1863 – Karol Majewski został kierownikiem Rządu NarodowegoШаблон:r
- 16 września 1863 – upadł rząd Majewskiego – władze przejęli „Czerwoni”Шаблон:r
- 17 października 1863 – dyktatorem powstania został Romuald TrauguttШаблон:r
- 29 lutego 1864 – władzę austriackie ogłosiły stan oblężenia w GalicjiШаблон:r
- 11 kwietnia 1864 – aresztowano TrauguttaШаблон:r
- 28 kwietnia 1865 – odbyła się premiera opery Straszny dwór Stanisława Moniuszki w WarszawieШаблон:r
- 5 sierpnia 1864 – stracono Romualda TrauguttaШаблон:r
- 1864 – koniec powstania styczniowego
Do wybuchu I wojny światowej (1864–1914)[править]
- 10 grudnia 1865 – car Aleksander II zabronił Polakom zakupu majątków na tzw. Ziemiach ZabranychШаблон:r
- 1865 – ogłoszono amnestię dla więźniów politycznychШаблон:r
- 20 września 1866 – Agenor Gołuchowski został namiestnikiem GalicjiШаблон:r
- 1866–1871 – przeprowadzono rusyfikacje szkolnictwa w Królestwie PolskimШаблон:r
- 7 lutego 1867 – we Lwowie powstał Związek Polskich Towarzystw Gimnastycznych „Sokół”Шаблон:r
- 1867–1869' – przeprowadzono likwidację instytucji Królestwa Polskiego (m.in. Rady Stanu i Rady Administracyjnej)Шаблон:r
- 4 czerwca 1869 – wprowadzono język polski do galicyjskich urzędówШаблон:r
- 1869 – powstał rosyjski Uniwersytet WarszawskiШаблон:r
- 23 października 1870 – w szwajcarskim Rapperswilu Władysław Plater założył Muzeum Narodowe PolskieШаблон:r
- 1870 – ukazał się pierwszy tom Bibliografii polskiej Karola EstreicheraШаблон:r
- 1871 – Aleksander Świętochowski ogłosił na łamach „Przeglądu Tygodniowego” zasady polskiego pozytywizmuШаблон:r
- 1871 – przeprowadzono polonizację szkół wyższych w Krakowie oraz LwowieШаблон:r
- 1872 – rozpoczęto germanizację szkółШаблон:r
- 1872 – w Krakowie powstała Akademia UmiejętnościШаблон:r
- 1872 – w Wielkopolsce powstało Towarzystwo Oświaty Ludowej dla obrony Polaków przed germanizacjąШаблон:r
- 1872–1879 – kulturkampfШаблон:r
- 1874 – zlikwidowano urząd namiestnika Królestwa PolskiegoШаблон:r
- 1876–1880 – rozwój ruchu socjalistycznego na ziemiach polskichШаблон:r
- 19 czerwca 1876 – przeprowadzono germanizację szkół w WielkopolsceШаблон:r
- 1876 – ukazała się Stara baśń Józefa Ignacego KraszewskiegoШаблон:r
- 1878 – Jan Matejko namalował Bitwę pod GrunwaldemШаблон:r
- 7 października 1879 – otworzono Muzeum Narodowe w KrakowieШаблон:r
- lata 70. XIX w. – na terenie Galicji zaczął rozwijać się przemysł naftowyШаблон:r
- 1882 – w Krakowie oddano do użytku linię „konnej kolei żelaznej zwanej tramwajem”Шаблон:r
- 1 września 1882 – Ludwik Waryński utworzył polską partię robotniczą „Proletariat”Шаблон:r
- 1883 – Zygmunt Wróblewski oraz Karol Olszewski jako pierwsi skroplili tlen i azotШаблон:r
- 1885 – „rugi pruskie”Шаблон:r
- 28 stycznia 1886 – proletariatczycy zginęli na stokach Cytadeli WarszawskiejШаблон:r
- 26 kwietnia 1886 – władzę Rzeszy powołały Komisję Kolonizacyjną dla popierania osadnictwa niemieckiego na ziemiach polskichШаблон:r
- 1886 – w Warszawie powstał Uniwersytet LatającyШаблон:r
- 1887 – ukazała się książka Nad Niemnem Elizy OrzeszkowejШаблон:r
- 1887–1889 – na łamach „Kuriera Codziennego” ukazała się Lalka Bolesława PrusaШаблон:r
- 1887–1888 – powstała organizacja socjalistyczna „II Proletariat”Шаблон:r
- 1887 – w Szwajcarii powstała Liga PolskaШаблон:r
- 1890 – Jan Matejko stworzył „Poczet królów i książąt polskich”Шаблон:r
- 1 maja 1890 – odbyły się pierwsze manifestacje pierwszomajowe w Królestwie Polskim i GalicjiШаблон:r
- 31 stycznia 1892 – we Lwowie powstała Galicyjska Partia SocjaldemokratycznaШаблон:r
- 17–23 listopada 1892 – w Paryżu odbył się zjazd socjalistów – ogłoszono program odbudowy niepodległego państwa polskiego oraz powołano Polską Partię SocjalistycznąШаблон:r
- 30 lipca 1893 – rozłam w PPSШаблон:r
- 1893–1894 – Wojciech Kossak i Jan Styka tworzą Panoramę racławickąШаблон:r
- 1 kwietnia 1893 – powstała Liga NarodowaШаблон:r
- 12 lipca 1894 – ukazał się pierwszy numer „Robotnika”Шаблон:r
- 28 lipca 1895 – powstało Stronnictwo LudoweШаблон:r
- 1896 – ukazała się powieść Quo vadis Henryka SienkiewiczaШаблон:r
- 1897 – powstało Stronnictwo Demokratyczno-NarodoweШаблон:r
- kwiecień 1901 – we Wrześni wybuchły strajki szkolne dzieci w obronie języka polskiegoШаблон:r
- 1903 – Maria Skłodowska-Curie i Piotr Curie otrzymali Nagrodę Nobla z dziedziny fizyki za odkrycie polonuШаблон:r
- 1903 – Stronnictwo Ludowe zmieniło nazwę na Polskie Stronnictwo LudoweШаблон:r
- 17 stycznia 1904 – w Galicji odbył się zjazd założycielski Stronnictwa Demokratyczno-NarodowegoШаблон:r
- październik–listopad 1904 – powstała Organizacja Bojowa PPSШаблон:r
- 1905 – Henryk Sienkiewicz otrzymał Nagrodę Nobla za Quo vadisШаблон:r
- 28 stycznia 1905 – PPS ogłosił strajk powszechny w Królestwie Polskim, domagając się swobód politycznychШаблон:r
- 1 listopada 1905 – wojska rosyjskie stłumiły manifestację w Warszawie: zginęło 40 osób, a 170 zostało rannychШаблон:r
- 10 listopada 1905 – władzę rosyjskie wprowadziły stan wojenny w Królestwie PolskimШаблон:r
- grudzień 1905 – styczeń 1906 – kolejny strajk powszechny w Królestwie PolskimШаблон:r
- 15 sierpnia 1906 – „krwawa środa” – bojówki PPS dokonało ok. 100 zamachów na rosyjskich wojskowych, policjantów i urzędnikówШаблон:r
- 1908–1914 – w Galicji powstały liczne organizację paramilitarne, które odegrały dużą rolę podczas I wojny światowejШаблон:r
- 1911 – Maria Skłodowska-Curie otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za pracę nad radem, polonem oraz promieniotwórczościąШаблон:r
- 1913–1914 – rozłam w PSL na dwa ugrupowania: PSL „Piast” oraz PSL-LewicaШаблон:r
- 28 lipca 1914 – początek I wojny światowejШаблон:r
I wojna światowa (1914–1918)[править]
- 3 sierpnia 1914 – ogłoszono mobilizację oddziałów Związku Strzeleckiego i Drużyn Strzeleckich w KrakowieШаблон:r
- 6 sierpnia 1914 – wyruszyła Pierwsza Kompania KadrowaШаблон:r
- 8 sierpnia 1914 – najwyżsi dowódcy armii Austro-Węgier i Niemiec ogłosili orędzie do PolakówШаблон:r
- 14 sierpnia 1914 – odezwa wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza RomanowaШаблон:r
- sierpień 1914 – powstały Legiony PolskieШаблон:r
- jesień 1914 – powstała konspiracyjna Polska Organizacja WojskowaШаблон:r
- sierpień 1915 – państwa centralne opanowały Królestwo PolskieШаблон:r
- 4–6 lipca 1916 – bitwa pod KostiuchnówkąШаблон:r
- 5 listopada 1916 – monarchowie Niemiec i Austro-Węgier ogłosili Akt 5 listopadaШаблон:r
- 22 stycznia 1917 – Woodrow Wilson, prezydent USA, wygłosił przemówienie, w którym była mowa o powstaniu niepodległej i zjednoczonej PolskiШаблон:r
- marzec 1917 – Roman Dmowski wydał memoriał w sprawie odbudowy PolskiШаблон:r
- 4 czerwca 1917 – we Francji rozpoczęto formowania Armii Polskiej (tzw. Armii Błękitnej)Шаблон:r
- lipiec 1917 – wybuchł „kryzys przysięgowy”, w Magdeburgu internowano Józefa PiłsudskiegoШаблон:r
- sierpień 1917 – w Lozannie powstał Komitet Narodowy Polski z Romanem Dmowskim na czeleШаблон:r
- wrzesień 1917 – rozwiązano Legiony PolskieШаблон:r
- 8 stycznia 1918 – ogłoszono 14 punktów prezydenta WilsonaШаблон:r
- 3 marca 1918 – w Brześciu Rosja Sowiecka i państwa centralne podpisały traktat pokojowyШаблон:r
- 3 czerwca 1918 – premierzy Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch złożyli deklarację, w której zawarli, że stworzenie państwa polskiego jest warunkiem trwałego pokoju w EuropieШаблон:r
- 7 października 1918 – Rada Regencyjna przejęła władzą nad Polską Siłą ZbrojnąШаблон:r
- 7 października 1918 – Józef Świeżyński został premieremШаблон:r
- 18 października 1918 – powstała Rada Narodowa Śląska CieszyńskiegoШаблон:r
- 28 października 1918 – w Krakowie powstała Polska Komisja LikwidacyjnaШаблон:r
- 31 października 1918 – Polacy zdobyli władzę w Krakowie oraz LwowieШаблон:r
- 1 listopada 1918 – wybuchły walki z Ukrainą o Lwów i Galicję WschodniąШаблон:r
- 3 listopada 1918 – przeprowadzono próbę obalenia Rady Regencyjnej przez rząd Józefa ŚwieżyńskiegoШаблон:r
- 6/7 listopada 1918 – w Lublinie powstał Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki PolskiejШаблон:r
- 10 listopada 1918 – sprowadzono Józefa Piłsudskiego do WarszawyШаблон:r
- 11 listopada 1918 – Polska odzyskała niepodległość
- 11 listopada 1918 – Józef Piłsudski objął dowództwo nad Polską Siłą ZbrojnąШаблон:r
Okres międzywojenny[править]
thumb|Józef Piłsudski thumb|Gabriel Narutowicz thumb|Stanisław Wojciechowski thumb|Ignacy Mościcki
Demokratyczna II Rzeczpospolita (1918–1926)[править]
- 14 listopada 1918 – władzę polityczną objął Józef PiłsudskiШаблон:r
- 16 listopada 1918 – Józef Piłsudski wysłał telegram do państw uczestniczących w I wojnie światowej i państw neutralnych mówiący o odzyskaniu niepodległościШаблон:r
- 18 listopada 1918 – powołano rząd Jędrzeja MoraczewskiegoШаблон:r
- 21 listopada 1918 – wyparto oddziały ukraińskie ze LwowaШаблон:r
- 22 listopada 1918 – ustanowiono dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej do czasu zwołania Sejmu Ustawodawczego; Tymczasowym Naczelnikiem Państwa został Józef PiłsudskiШаблон:r
- 26 grudnia 1918 – do Poznania przyjechał Ignacy PaderewskiШаблон:r
- 27 grudnia 1918 – wybuchło powstanie wielkopolskieШаблон:r
- 16 stycznia 1919 – do dymisji podał się rząd Jędrzeja Moraczewskiego – nowym premierem został Ignacy PaderewskiШаблон:r
- 26 stycznia 1919 – przeprowadzono wybory do Sejmu UstawodawczegoШаблон:r
- styczeń 1919 – na Śląsk Cieszyński wkroczyła armia czechosłowackaШаблон:r
- 20 lutego 1919 – uchwalono „małą konstytucję”Шаблон:r
- 19 kwietnia 1919 – Wojsko Polskie zajęło WilnoШаблон:r
- 28 czerwca 1919 – podpisano traktat wersalski, dzięki któremu Polska otrzymała Wielkopolskę oraz PomorzeШаблон:r
- 16 sierpnia 1919 – wybuchło I powstanie śląskieШаблон:r
- 25 kwietnia–7 maja 1920 – zwycięska ofensywa wojsk polskich i ukraińskich, zajęcie KijowaШаблон:r
- lipiec 1920 – Wincenty Witos powołał Rząd Obrony NarodowejШаблон:r
- lato 1920 – rosyjska kontrofensywa na całym froncie: Armia Czerwona dotarła do brzegów WisłyШаблон:r
- 11 lipca 1920 – odbyły się plebiscyty na Warmii, Mazurach i PowiśluШаблон:r
- 13–15 sierpnia 1920 – bitwa warszawska
- 16 sierpnia 1920 – początek polskiej kontrofensywy znad WieprzaШаблон:r
- 20–28 sierpnia 1920 – II powstanie śląskieШаблон:r
- październik 1920 – na opanowanym przez gen. Lucjana Żeligowskiego powstało terytorium Komisji Rządzącej Litwy ŚrodkowejШаблон:r
- 19 lutego 1921 – Polska zawarła sojusz z FrancjąШаблон:r
- 17 marca 1921 – uchwalono konstytucję marcowąШаблон:r
- 18 marca 1921 – w Rydze podpisano traktat pokojowy pomiędzy Polską a Rosją SowieckąШаблон:r
- 20 marca 1921 – odbył się plebiscyt na ŚląskuШаблон:r
- 2–3 maja 1921 – pod przywództwem Wojciecha Korfantego przeprowadzono III powstanie śląskieШаблон:r
- 5 lipca 1921 – przerwano walki na Górnym ŚląskuШаблон:r
- 12 października 1921 – podzielono Śląsk pomiędzy Niemcy i PolskęШаблон:r
- 16 kwietnia 1922 – w Rapallo podpisano traktat niemiecko-sowieckiШаблон:r
- 5 listopada 1922 – odbyły się wybory do sejmu I kadencjiШаблон:r
- 12 listopada 1922 – odbyły się wybory do senatu I kadencjiШаблон:r
- 9 grudnia 1922 – pierwszym prezydentem Polski został Gabriel NarutowiczШаблон:r
- 16 grudnia 1922 – fanatyczny nacjonalista zamordował Gabriela NarutowiczaШаблон:r
- 20 grudnia 1922 – drugiem prezydentem Polski został Stanisław WojciechowskiШаблон:r
- 15 marca 1923 – konferencja Rady Ambasadorów uznała wschodnią granicę PolskiШаблон:r
- 17 maja 1923 – podpisano pakt lanckorońskiШаблон:r
- listopad 1923 – wybuchł strajk generalnyШаблон:r
- 1923 – w wyniku hiperinflacji wybuchł kryzys gospodarczyШаблон:r
- styczeń 1924 – powstał Bank PolskiШаблон:r
- 10 grudnia 1924 – Władysław Reymont otrzymał Nagrodę Nobla za powieść „Chłopi”Шаблон:r
- 1924 – Władysław Grabski przeprowadził reformy gospodarcze (m.in. wymianę marki polskiej na złotego)Шаблон:r
- 1 lutego 1925 – odbyła się pierwsza transmisja programu Polskiego RadiaШаблон:r
- 10 lutego 1925 – Polska podpisała konkordat z WatykanemШаблон:r
- 5–16 października 1925 – odbyła się konferencja w LocarnoШаблон:r
- 28 grudnia 1925 – uchwalono ustawę rolnąШаблон:r
- 28 grudnia 1925 – rozpoczęła się wojna celna z NiemcamiШаблон:r
- 10 maja 1926 – powstał rząd Wincentego WitosaШаблон:r
- 12–15 maja 1926 – przeprowadzono zamach majowy, po którym władzę objęła sanacjaШаблон:r
Rządy sanacji (1926–1939)[править]
- 1 czerwca 1926 – prezydentem Polski został Ignacy MościckiШаблон:r
- 24 czerwca 1926 – August Hlond został prymasem PolskiШаблон:r
- 2 sierpnia 1926 – uchwalono „nowelę sierpniową”Шаблон:r
- 2 października 1926 – Józef Piłsudski objął urząd premieraШаблон:r
- grudzień 1927 – Polska podjęła nieudaną próbę uregulowania stosunków dyplomatycznych z LitwąШаблон:r
- 19 stycznia 1928 – rozpoczęto organizowanie Bezpartyjnego Bloku Współpracy z RządemШаблон:r
- marzec 1928 – odbyły się wybory parlamentarneШаблон:r
- wrzesień 1929 – powstał CentrolewШаблон:r
- 1929 – Polska popadła w kryzys gospodarczyШаблон:r
- 9 lutego 1930 – Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, ZSRS i Rumunia podpisały deklarację wyrzeczenia się wojny jako środka rozwiązywania konfliktówШаблон:r
- czerwiec 1930 – zjazd Centrolewu w KrakowieШаблон:r
- 25 sierpnia 1930 – premierem został Józef PiłsudskiШаблон:r
- 29 sierpnia 1930 – Ignacy Mościcki rozwiązał parlamentШаблон:r
- 9–10 września 1930 – do Brześcia osadzono polityków CentrolewuШаблон:r
- 15 marca 1931 – połączenie PSL-Piast i PSL „Wyzwolenie” w Stronnictwo LudoweШаблон:r
- 26 października 1931 – początek procesu brzeskiegoШаблон:r
- 13 stycznia 1932 – koniec procesu brzeskiegoШаблон:r
- 11 marca 1932 – odbyła się reforma oświatowaШаблон:r
- 25 sierpnia 1932 – podpisano polsko-radziecki pakt o nieagresjiШаблон:r
- 2 listopada 1932 – ministrem spraw zagranicznych został Józef BeckШаблон:r
- 26 stycznia 1934 – podpisano polsko-niemiecki pakt o nieagresjiШаблон:r
- 5 maja 1934 – Polska i ZSRS przedłużyły układ o nieagresji na 10 latШаблон:r
- 10 czerwca 1934 – powstał obóz odosobnienia w Berezie KartuskiejШаблон:r
- 24 kwietnia 1935 – uchwalono konstytucję kwietniowąШаблон:r
- 12 maja 1935 – zmarł Józef PiłsudskiШаблон:r
- 8 września 1935 – odbyły się wybory do parlamentuШаблон:r
- jesień 1935 – rozwiązano BBWRШаблон:r
- 1935 – koniec kryzysu gospodarczegoШаблон:r
- 10 listopada 1936 – marszałkiem Polski został gen. Edward Śmigły-RydzШаблон:r
- 1936–1939 – w wyniku etatyzmu oraz programu gospodarczego Eugeniusza Kwiatkowskiego doszło do szybkiego rozwoju gospodarczego oraz poprawy warunków życiowych ludnościШаблон:r
- 21 lutego 1937 – powstał Obóz Zjednoczenia NarodowegoШаблон:r
- sierpień 1937 – wybuchły strajki chłopskieШаблон:r
- marzec 1938 – Polska wymusiła na Litwie nawiązanie stosunków dyplomatycznychШаблон:r
- 30 września 1938 – Polska przekazała Czechosłowacji ultimatum z żądaniem zwrotu Śląska CieszyńskiegoШаблон:r
- 2 października 1938 – polskie oddziały wkroczyły na Śląsk CieszyńskiШаблон:r
- 24 października 1938 – Niemcy wysunęły propozycje polityczne wobec PolskiШаблон:r
- 6 i 13 listopada 1938 – odbyły się wybory parlamentarneШаблон:r
- 6 i 13 kwietnia 1939 – Wielka Brytania i Francja udzieliły Polsce gwarancji pomocy militarnejШаблон:r
- 28 kwietnia 1939 – Niemcy zerwały układ o nieagresji z PolskąШаблон:r
- maj 1939 – Francja i wielka Brytania przedstawiły plan pomocy PolsceШаблон:r
- 23 sierpnia 1939 – podpisano pakt Ribbentrop-MołotowШаблон:r
- 25 sierpnia 1939 – Polska zawarła sojusz z Wielką BrytaniąШаблон:r
- 26 sierpnia 1939 – pierwotna data ataku Niemiec na Polskę, przesunięta w wyniku zawarcia sojuszu polsko-brytyjskiegoШаблон:r
- 1 września 1939 – hitlerowskie Niemcy, w porozumieniu ze Związkiem Radzieckim, napadły na Polskę. Początek kampanii wrześniowej w Polsce. Początek II wojny światowej
II wojna światowa (1939–1945)[править]
- 3 września 1939 – Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę NiemcomШаблон:r
- 3–4 września 1939 – „krwawa niedziela” w BydgoszczyШаблон:r
- 7 września 1939 – kapitulacja WesterplatteШаблон:r
- 8 września 1939 – rozpoczęło się pierwsze niemieckie natarcie na WarszawęШаблон:r
- 9–22 września 1939 – bitwa nad BzurąШаблон:r
- 17 września 1939 – ZSRR zaatakowało Polskę
- 22 września 1939 – kapitulacja LwowaШаблон:r
- 27 września 1939 – kapitulacja WarszawyШаблон:r
- 27 września 1939 – generał Michał Tokarzewski-Karaszewicz powołał Służbę Zwycięstwu PolskiШаблон:r
- 28 września 1939 – podpisanie przez III Rzeszę i ZSRR porozumienia dotyczącego podziału ziem polskichШаблон:r
- 2 października 1939 – kapitulacja HeluШаблон:r
- 2–6 października 1939 – bitwa pod KockiemШаблон:r
- 22 października 1939 – odbyły się pokazowe wybory do zgromadzeń ludowych Zachodniej Ukrainy i Zachodniej BiałorusiШаблон:r
- 1–2 listopada 1939 – do ZSRS wcielono Zachodnią Ukrainę i Zachodnią BiałoruśШаблон:r
- 4 grudnia 1939 – gen. Władysław Sikorski powołał Związek Walki ZbrojnejШаблон:r
- 10 lutego 1940 – rozpoczęto deportację Polaków w głąb ZSRSШаблон:r
- 5 marca 1940 – najwyższe władze ZSRS zdecydowały się o rozstrzelaniu polskich oficerów polskich przebywających w Kozielsku, Ostaszkowie i StarobielskuШаблон:r
- wiosna 1940 – rozpoczęto budowę obozów koncentracyjnychШаблон:r
- 3 kwietnia 1940 – z Kozielska wywieziono pierwszą grupę jeńców polskichШаблон:r
- 13 kwietnia 1940 – przeprowadzono drugą deportację Polaków w głąb ZSRSШаблон:r
- kwiecień 1940 – Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich wzięła udział w bitwie pod NarwikiemШаблон:r
- 28–29 czerwca 1940 – trzecia deportacja Polaków w głąb ZSRSШаблон:r
- czerwiec 1940 – rząd polski ewakuował się z Francji do Wielkiej BrytaniiШаблон:r
- 14 czerwca 1940 – pierwsi więźniowie trafili do obozu koncentracyjnego w AuschwitzШаблон:r
- wrzesień 1940 – Niemcy stworzyli getto w WarszawieШаблон:r
- 4 marca 1941 – Niemcy wyjęli spod prawa Żydów mieszkających na ziemiach polskichШаблон:r
- maj–czerwiec 1941 – czwarta deportacja Polaków w głąb ZSRSШаблон:r
- 30 lipca 1941 – podpisano Układ Sikorski-MajskiШаблон:r
- wrzesień 1941 – rozpoczęto tworzenie armii polskiej w ZSRSШаблон:r
- 5 stycznia 1942 – powstała Polska Partia RobotniczaШаблон:r
- 14 lutego 1942 – powstała Armia KrajowaШаблон:r
- marzec 1942 – ewakuowano Armię Polską do IranuШаблон:r
- kwiecień 1942 – powstał obóz koncentracyjny w MajdankuШаблон:r
- lipiec–sierpień 1942 – ruszyły pierwsze transporty Żydów z getta warszawskiego do TreblinkiШаблон:r
- 2 grudnia 1942 – Mordechaj Anielewicz założył w getcie warszawskim Żydowską Organizację BojowąШаблон:r
- 26 marca 1943 – akcja pod ArsenałemШаблон:r
- 13 kwietnia 1943 – Niemcy odnaleźli groby polskich oficerów w KatyniuШаблон:r
- '16 kwietnia 1943 – rząd polski zwrócił się do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża z prośbą o wyjaśnienie informacji na temat KatyniaШаблон:r
- 19 kwietnia 1943 – początek powstania w getcie warszawskimШаблон:r
- 25 kwietnia 1943 – Józef Stalin zerwał stosunki dyplomatyczne z rządem polskim na emigracjiШаблон:r
- kwiecień 1943 – w Janowej Dolinie UPA dokonała mordów na PolakachШаблон:r
- 4 lipca 1943 – śmierć gen. Władysława Sikorskiego w katastrofie lotniczej pod GibraltaremШаблон:r
- lipiec 1943 – masowe mordy Polaków na Wołyniu, dokonywanych przez UPAШаблон:r
- lipiec 1943 – premierem został Stanisław Mikołajczyk, a Naczelnym Wodzem gen. Kazimierz SosnkowskiШаблон:r
- 12–13 października 1943 – walki 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki pod LeninoШаблон:r
- 31 grudnia 1943 – w Warszawie powstała Krajowa Rada Narodowa. W skład KRN weszli działacze Polskiej Partii Robotniczej (PPR), część działaczy Robotniczej Partii Polskich Socjalistów, kilku działaczy Stronnictwa Ludowego „Wola Ludu”. Przewodniczącym KRN został Bolesław BierutШаблон:r
- 4 stycznia 1944 – Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną granicę Polski na WołyniuШаблон:r
- 9 stycznia 1944 – powołano Rząd Jedności Narodowej pod przewodnictwem Kazimierza PużakaШаблон:r
- kwiecień 1944 – powstała kadrowa organizacja „Nie” z gen. Augustem Emilem Fieldorfem na czeleШаблон:r
- 18 maja 1944 – II Korpus Polski gen. Władysława Andersa zdobył Monte CassinoШаблон:r
- czerwiec 1944 – rozpoczęła się akcja „Burza” na WileńszczyźnieШаблон:r
- 22 lipca 1944 – oficjalna data utworzenia Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN)Шаблон:r
- 26 lipca 1944 – członkowie PKWN podpisali w Moskwie tajne porozumienie, w którym m.in. zrzekli się wschodnich województw RPШаблон:r
- 30 lipca–10 sierpnia 1944 – wizyta Stanisława Mikołajczyka w MoskwieШаблон:r
- 1 sierpnia 1944 – wybuchło powstanie warszawskie
- 6 września 1944 – PKWN wydał dekret o reformie rolnejШаблон:r
- 14 września 1944 – Armia Czerwona zajęła PragęШаблон:r
- 30 września 1944 – gen. Kazimierz Sosnkowski ustąpił ze stanowiska Naczelnego Wodza, jego miejsce zajął symbolicznie przebywający w niewoli gen. Tadeusz „Bór” KomorowskiШаблон:r
- 2 października 1944 – kapitulacja powstania warszawskiegoШаблон:r
- 24 listopada 1944 – premier Stanisław Mikołajczyk podał się do dymisjiШаблон:r
- 31 grudnia 1944 – PKWN przekształcono w Rząd Tymczasowy RPШаблон:r
- 19 stycznia 1945 – gen. Leopold Okulicki rozwiązał Armię KrajowąШаблон:r
- styczeń–maj 1945 – ludowe Wojsko Polskie wzięło udział w ofensywie Armii CzerwonejШаблон:r
- 4–11 lutego 1945 – odbyła się konferencja w JałcieШаблон:r
- 27 marca 1945 – NKWD aresztowało przywódców Polskiego Państwa PodziemnegoШаблон:r
- 8 maja 1945 – koniec II wojny światowej w Europie
Komunistyczna Polska[править]
Rządy Bolesława Bieruta (1945–1956)[править]
- 18–21 czerwca 1945 – odbył się proces szesnastu w Moskwie, będący pokazowym procesem 16 przywódców politycznych Polskiego Państwa Podziemnego aresztowanych przez NKWD w 27 marca 1945 r.Шаблон:r
- 21 czerwca 1945 – utworzono Tymczasowy Rząd Jedności NarodowejШаблон:r
- 1 lipca 1945 – rozwiązano Radę Jedności NarodowejШаблон:r
- 17 lipca–2 sierpnia 1945 – odbyła się konferencja poczdamska. Na konferencji ustalono przebieg zachodniej granicy Polski na linii rzeki Odry i Nysy Łużyckiej. Ziemie na wschód od tych rzek, tzw. Ziemie Zachodnie, weszły w skład państwa polskiegoШаблон:r
- 30 czerwca 1946 – W Polsce przeprowadzono sfałszowane referendum ludoweШаблон:r
- 4 lipca 1946 – przeprowadzono pogrom Żydów w KielcachШаблон:r
- 19 stycznia 1947 – wybory do Sejmu UstawodawczegoШаблон:r
- 6 lutego 1947 – powołano rząd z Józefem Cyrankiewiczem jako premieremШаблон:r
- 19 lutego 1947 – uchwalono Małą KonstytucjęШаблон:r
- 9 lipca 1947 – Polska odrzuciła propozycję udziału w Planie MarshallaШаблон:r
- 21 października 1947 – Stanisław Mikołajczyk opuścił PolskęШаблон:r
- 31 sierpnia–3 września 1948 – przeprowadzono czystki w PPR podczas których oskarżono Władysława Gomułkę o „prawicowo-nacjonalistyczne odchylenie”Шаблон:r
- 22 października 1948 – zmarł kardynał August Hlond, jego następcą został Stefan WyszyńskiШаблон:r
- 15–21 grudnia 1948 – Polska Partia Robotnicza (PPR) i Polska Partia Socjalistyczna (PPS) połączyły się w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR)Шаблон:r
- 8 stycznia 1949 – powołano w Moskwie Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG)Шаблон:r
- 27 listopada 1949 – w wyniku połączenia PSL i SL powstało Zjednoczone Stronnictwo LudoweШаблон:r
- 20 grudnia 1949 – przedstawiciele PPS, SN oraz Niepodległości i Demokracji utworzyli w Londynie Radę Polityczną z Tomaszem Archiszewskim na czeleШаблон:r
- 14 kwietnia 1950 – komuniści i Episkopat Polski podpisali porozumienieШаблон:r
- 4 lipca 1950 – pierwsza polska audycja Radia Wolna EuropaШаблон:r
- 6 lipca 1950 – w Zgorzelcu podpisano układ graniczny pomiędzy Polską a NRDШаблон:r
- 21 lipca 1950 – uchwalono ustawę o planie sześcioletnimШаблон:r
- 15 lutego 1951 – władzę PRL podpisały z ZSRR umowę o wymianie terytoriów, dzięki której ZSRR otrzymało nowe złoża gazu ziemnegoШаблон:r
- 2 sierpnia 1951 – w ramach partyjnej czystki aresztowano Władysława GomułkęШаблон:r
- 22 lipca 1952 – przyjęto konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL)Шаблон:r
- 26 października 1952 – przeprowadzone sfałszowane wybory do SejmuШаблон:r
- styczeń 1953 – rozpoczęto nadawanie regularnego programu telewizyjnegoШаблон:r
- 5 marca 1953 – umarł Józef StalinШаблон:r
- 26 września 1953 – aresztowano kardynała Stefana Wyszyńskiego, przewodniczącym Episkopatu został biskup Michał KlepaczШаблон:r
- 5 grudnia 1953 – wysoki funkcjonariusz MBP Józef Światło uciekł do Berlina ZachodniegoШаблон:r
- 14 marca 1954 – przedstawiciele większości środowisk politycznych na uchodźstwie powołali Tymczasową Radę Jedności NarodowejШаблон:r
- 28 września 1954 – odbyła się pierwsza audycja Józefa Światły w RWEШаблон:r
- 7 grudnia 1954 – rozwiązano Ministerstwa Bezpieczeństwa PublicznegoШаблон:r
- 14 maja 1955 – utworzono Układ WarszawskiШаблон:r
- 21 sierpnia 1955 – Adam Ważyk opublikował „Poemat dla dorosłych”, uchodzący za symboliczne zerwanie z socrealizmemШаблон:r
- 12 marca 1956 – w Moskwie zmarł Bolesław BierutШаблон:r
Rządy Władysława Gomułki (1956–1970)[править]
thumb|Edward Ochab thumb|Władysław Gomułka
- 20 marca 1956 – Edward Ochab został wybrany na I sekretarza PZPRШаблон:r
- 28 czerwca 1956 – w Poznaniu wybuchło powstanieШаблон:r
- 21 października 1956 – podczas VIII plenum KC PZPR wybrano Gomułkę na stanowisko I sekretarza KC PZPRШаблон:r
- 26 października 1956 – zwolniono prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego z internowaniaШаблон:r
- 28 listopada 1956 – przejęcie kompetencji Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (MSW). Utworzenie Służby Bezpieczeństwa (SB).
- 20 stycznia 1957 – odbyły się wybory do sejmuШаблон:r
- 15 kwietnia 1961 – przeprowadzono połączone wybory do sejmu i rad narodowychШаблон:r
- 21 października 1963 – funkcjonariusze SB i ZOMO zastrzelili ostatniego żołnierza podziemia – Józefa Franczaka „Lalkę”Шаблон:r
- 14 marca 1964 – Antoni Słonimski wręczył premierowi List 34, będący sprzeciwem wobec polityki kulturalnej prowadzonej przez PRLШаблон:r
- 18 marca 1965 – Jacek Kuroń i Karol Modzelewski przedstawili „List otwarty do partii”Шаблон:r
- 8 kwietnia 1965 – przedłużono układ o przyjaźni z ZSRR, nowa umowa trwała do 1985 rokuШаблон:r
- 18 listopada 1965 – polscy biskupi ogłosili orędzie do narodu niemieckiego, zawierające słowa „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”Шаблон:r
- 3 maja 1966 – odbyły się centralne obchody Milenium na Jasnej GórzeШаблон:r
- 12 czerwca 1967 – władzę PRL zerwały stosunki dyplomatyczne z IzraelemШаблон:r
- 30 stycznia 1968 – kilkusetosobowy pochód przeszedł pod pomnik Adama Mickiewicza w związku z wycofaniem przez władzę spektaklu „Dziadów”Шаблон:r
- 8 marca 1968 – milicja i „aktyw robotniczy” stłumili protesty studentówШаблон:r
- 15 marca 1969 – w Gdańsku wybuchły zamieszki, w których milicja walczyła z 20 tys. demonstrantamiШаблон:r
- 21 sierpnia 1968 – w ramach operacji „Dunaj”, 2. Armia Ludowego Wojska Polskiego wkroczyły do CzechosłowacjiШаблон:r
- 8 września 1968 – podczas uroczystości dożynkowych w Warszawie Ryszard Siwiec dokonał aktu samospalenia w proteście przeciwko udziałowi Polski w inwazji na CzechosłowacjęШаблон:r
- 7 grudnia 1970 – kanclerz RFN Willy Brandt i premier Józef Cyrankiewicz podpisali układ o nienaruszalności granic na Odrze i NysieШаблон:r
- 12 grudnia 1970 – ogłoszono w radiu podwyżkę cen żywności, która miała obowiązywać od 13 grudniaШаблон:r
- 14 grudnia 1970 – wybuchły protesty robotnicze w Gdańsku – początek Grudnia 1970Шаблон:r
- 15 grudnia 1970 – protesty stoczniowców w Gdańsku, pod gmachem Komendy Miejskiej MO zamordowano pierwszych protestującychШаблон:r
- 17 grudnia 1970 – żołnierze blokujący Stocznię Gdańską otworzyli ogień do robotników – zginęło kilkanaście osóbШаблон:r
- 17 grudnia 1970 – w Szczecinie wybuchły protesty, podczas których podpalono siedzibę KW PZPR. Podczas walk z milicją zginęło kilkanaście osóbШаблон:r
- 20 grudnia 1970 – odsunięto Władysława Gomułki od władzy. Pierwszym sekretarzem KC PZPR został Edward GierekШаблон:r
Rządy Edwarda Gierka (1970–1980)[править]
- 24 stycznia 1971 – Edward Gierek i premier Piotr Jaroszewicz spotkali się ze stoczniowcami w Szczecinie i w GdańskuШаблон:r
- 1 grudnia 1971 – po strajku w Łodzi władzę wycofały się z grudniowej podwyżki cenШаблон:r
- 5–6 października 1971 – w proteście przeciwko nieukaraniu sprawców masakry na Wybrzeżu, bracia Jerzy i Ryszard Kowalczykowie wysadzili aulę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w OpoluШаблон:r
- maj 1976 – grupa intelektualistów powołała Polskie Porozumienie NiepodległościoweШаблон:r
- 24 czerwca 1976 – premier Jaroszewicz przedstawił plan zmian cen, w wyniku czego wybuchły protesty (głównie w Radiu i Ursusie)Шаблон:r
- 23 września 1976 – powstał Komitet Obrony Robotników (KOR)Шаблон:r
- 7 maja 1977 – zamordowano Stanisława PyjasaШаблон:r
- 21 lutego 1978 – w Katowicach powstał pierwszy Komitet Założycielskiego Wolnych Związków ZawodowychШаблон:r
- 16 października 1978 – wybór kardynała Karola Wojtyły na biskupa Rzymu. Nowy papież przybrał imię Jan Paweł IIШаблон:r
- 8 kwietnia 1979 – Edward Raczyński został Prezydentem RPШаблон:r
- 2-10 czerwca 1979 – odbyła się pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do PolskiШаблон:r
- lipiec 1979 – powstał Ruch Młodej PolskiШаблон:r
- 1 lipca 1980 – władzę przeprowadziły podwyżkę cen na niektóre produkty mięsne, wybuch fali strajkówШаблон:r
- 14 sierpnia 1980 – wybuchły strajki na Wybrzeżu, podczas których strajkujący wysunęli trzy żądania: podwyżkę płac, przywrócenie do pracy Lecha Wałęsy i Anny Walentynowicz oraz upamiętnienia poległych w grudniu 1970Шаблон:r
- 16 sierpnia 1980 – powołano Międzyzakładowy Komitet Strajkowy z Lechem Wałęsą na czeleШаблон:r
- 19 sierpnia 1980 – w Szczecinie powstał MKS z Marianem Jurczykiem na czeleШаблон:r
- 30 sierpnia 1980 – podpisano porozumienia sierpnioweШаблон:r
- 17 września 1980 – początek istnienia „Solidarności”Шаблон:r
- 10 listopada 1980 – Sąd Najwyższy zarejestrował NSZZ „Solidarność”Шаблон:r
- 10 grudnia 1980 – Czesław Miłosz odebrał Nagrodę NoblaШаблон:r
- 16 grudnia 1980 – w Gdańsku odsłonięto Pomnik Poległych StoczniowcówШаблон:r
- 19 grudnia 1980 – Edward Gierek i Piotr Jaroszewicz podali się do dymisjiШаблон:r
Ostatnie lata komunizmu (1980–1989)[править]
- 18 lutego 1981 – zalegalizowano Niezależne Zrzeszenie StudentówШаблон:r
- 19 marca 1981 – początek kryzysu bydgoskiegoШаблон:r
- 13 maja 1981 – zamach na papieża Jana Pawła IIШаблон:r
- 28 maja 1981 – zmarł Prymas Polski kardynał Stefan WyszyńskiШаблон:r
- 5 czerwca 1981 – KC KPZR w Moskwie wystosowała list do KC PZPR w Warszawie oceniający sytuację w PolsceШаблон:r
- 18 października 1981 – premier Wojciech Jaruzelski został także I sekretarzem KC PZPR w miejsce Stanisława KaniШаблон:r
- 4 listopada 1981 – w Warszawie odbyło się spotkanie Wojciecha Jaruzelskiego, Lecha Wałęsy i kard. Józefa Glempa w sprawie powołania Rady Porozumienia NarodowegoШаблон:r
- 13 grudnia 1981 – władze komunistyczne PRL wprowadziły w Polsce stan wojennyШаблон:r
- 16 grudnia 1981 – przeprowadzono pacyfikację kopalni Wujek w Katowicach, podczas których zginęło 9 osóbШаблон:r
- 23 grudnia 1981 – Stany Zjednoczone nałożyły sankcję gospodarcze wobec PolskiШаблон:r
- czerwiec 1982 – powstała Solidarność WalczącaШаблон:r
- 31 sierpnia 1982 – największa fala demonstracji w okresie stanu wojennegoШаблон:r
- 8 października 1982 – zdelegalizowano związki zawodoweШаблон:r
- 31 grudnia 1982 – zawieszono stanu wojennegoШаблон:r
- 16–23 czerwca 1983 – odbyła się druga pielgrzymka Jana Pawła II do PolskiШаблон:r
- 22 lipca 1983 – zniesiono stanu wojennegoШаблон:r
- 5 października 1983 – Lech Wałęsa otrzymał pokojową Nagrodę NoblaШаблон:r
- 19 października 1984 – w Toruniu uprowadzono i zamordowano księdza Jerzego PopiełuszkęШаблон:r
- 8 kwietnia 1986 – prezydentem RP został Kazimierz SabbatШаблон:r
- 11 września 1986 – władze PRL zdecydowały się na zwolnienie większości więźniów politycznychШаблон:r
- 29 września 1986 – Lech Wałęsa powołał jawną Tymczasową Radę NSZZ „Solidarność”Шаблон:r
- 8–14 czerwca 1987 – odbyła się trzecia podróż Jana Pawła II do PolskiШаблон:r
- 25 października 1987 – powołano Krajową Komisję Wykonawczą „Solidarność”Шаблон:r
- 29 listopada 1987 – odbyło się referendum, w którym wyborcy odrzucili rządowy program reform, frekwencja wyniosła 68%Шаблон:r
- kwiecień–maj 1988 – fala strajkówШаблон:r
- 11–16 lipca 1988 – wizyta Michaiła Gorbaczowa w PolsceШаблон:r
- 15 sierpnia–1 września 1988 – wybuchła kolejna fala strajkówШаблон:r
- 31 sierpnia 1988 – Lech Wałęsa spotkał się z gen. Czesławem Kiszczakiem – zapowiedziano rozmowy okrągłego stołuШаблон:r
- 18 grudnia 1988 – Lech Wałęsa powołał Komitet ObywatelskiШаблон:r
- 23 grudnia 1988 – Sejm przyjął ustawę o wolności inicjatywy gospodarczejШаблон:r
- 6 lutego–5 kwietnia 1989 – odbyły się obrady Okrągłego StołuШаблон:r
- 8 maja 1989 – ukazał się pierwszy numer „Gazety Wyborczej”Шаблон:r
- 4 czerwca 1989 – odbyła się pierwsza tura wyborów do tzw. Sejmu kontraktowego, zwycięska dla Obywatelskiego Komitetu Wyborczego skupionego wokół „Solidarności”. Datę tę przyjmuje się najczęściej za koniec władzy komunistycznej w PolsceШаблон:r
Demokratyczna Polska[править]
Transformacja (1989–2004)[править]
thumb|Lech Wałęsa thumb|Aleksander Kwaśniewski
- 18 czerwca 1989 – odbyła się druga tura wyborów do Sejmu kontraktowegoШаблон:r
- 4 lipca 1989 – odbyło się pierwsze posiedzenie Sejmu i Senatu III RPШаблон:r
- 19 lipca 1989 – Ryszard Kaczorowski objął urząd Prezydenta RPШаблон:r
- 19 lipca 1989 – Zgromadzenie Narodowe jednym głosem wybrało generała Jaruzelskiego na urząd Prezydenta PRLШаблон:r
- 1 sierpnia 1989 – urynkowiono ceny żywności – zniesienie systemu kartkowegoШаблон:r
- 2 sierpnia 1989 – Czesław Kiszczak został premierem, lecz nie zdołał utworzyć rząduШаблон:r
- 17 sierpnia 1989 – Polska i Watykan wznowiły stosunki dyplomatyczneШаблон:r
- 24 sierpnia 1989 – Tadeusz Mazowiecki został premierem PRLШаблон:r
- 27 grudnia 1989 – Sejm i Senat zatwierdziły pakiet reform gospodarczych zwanych planem BalcerowiczaШаблон:r
- 29 grudnia 1989 – nowelizacja konstytucji; usunięto zapisy o roli PZPR i sojuszu z ZSRR oraz zmieniono nazwę państwa na Rzeczpospolitą PolskęШаблон:r
- 31 grudnia 1989 – zmieniono konstytucję Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej podczas której m.in. zmieniła nazwę państwa na Rzeczpospolita Polska i przywrócono koronę orłu białemu w Godle PolskiШаблон:r
- 31 grudnia 1989 – początek realizacji planem BalcerowiczaШаблон:r
- 29 stycznia 1990 – nastąpiło samorozwiązanie PZPRШаблон:r
- 8 marca 1990 – uchwalono ustawę o samorządzie terytorialnym i nowej demokratycznej ordynacji wyborczejШаблон:r
- 12 kwietnia 1990 – zniesiono cenzuręШаблон:r
- 12 listopada 1990 – Polska i Niemcy podpisały układ o nienaruszalności granicШаблон:r
- 25 listopada 1990 – odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckichШаблон:r
- 9 grudnia 1990 – wybory prezydenckie wygrał Lech WałęsaШаблон:r
- 1–9 czerwca 1991 – odbyła się czwarta wizyta Jana Pawła II w PolsceШаблон:r
- 17 czerwca 1991 – podpisano polsko-niemiecki traktat „O dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy”Шаблон:r
- 28 czerwca 1991 – uchwalono proporcjonalną ordynację wyborcząШаблон:r
- 27 października 1991 – odbyły się pierwsze po II wojnie światowej wolne wybory parlamentarne, w których Unia Demokratyczna i Sojusz Lewicy Demokratycznej zdołały jako jedyne ugrupowania zdobyć powyżej 10% głosów – frekwencja wyniosła 43,2%, zaś do sejmu dostało się 29 partiiШаблон:r
- 27 października–6 grudnia 1991 – urząd premiera sprawował Jan BieleckiШаблон:r
- grudzień 1991–czerwiec 1992 – urząd premiera sprawował Jan OlszewskiШаблон:r
- 23 kwietnia 1992 – Sejm uchwalił ustawę o trybie przygotowania i uchwalenia KonstytucjiШаблон:r
- 22 maja 1992 – Borys Jelcyn i Lech Wałęsa podpisali układ o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy między Polską i RosjąШаблон:r
- czerwiec–lipiec 1992 – urząd premiera sprawował Waldemar PawlakШаблон:r
- lipiec 1992–październik 1993 – urząd premiera sprawowała Hanna SuchockaШаблон:r
- 17 października 1992 – uchwalono Małą KonstytucjęШаблон:r
- 17 września 1993 – ostatnie wojska rosyjskie opuściły PolskęШаблон:r
- 19 września 1993 – odbyły się wybory parlamentarne, w których wprowadzono minimalny próg 5%; wygrał Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD)Шаблон:r
- wrzesień 1993–marzec 1995 – urząd premiera sprawował Waldemar PawlakШаблон:r
- 9 kwietnia 1994 – Polska złożyła wniosek o przyjęcie do Unii EuropejskiejШаблон:r
- 1 stycznia 1995 – przeprowadzono denominację złotówki w stosunku 1:10 000Шаблон:r
- marzec 1995–styczeń 1996 – urząd premiera sprawował Józef OleksyШаблон:r
- 19 października 1995 – wybory prezydenckie wygrał Aleksander KwaśniewskiШаблон:r
- 4 kwietnia 1996 – rozpoczęły się formalne rozmowy w sprawie przystąpienia do NATOШаблон:r
- 7 marca 1997 – w Brukseli odbyła się konferencja Komitetu Stowarzyszenia Polski z Unią EuropejskąШаблон:r
- 22 marca 1997 – Zgromadzenie Narodowe przyjęło projekt konstytucjiШаблон:r
- 2 kwietnia 1997 – Zgromadzenie Narodowe uchwaliło nową konstytucjęШаблон:r
- 25 maja 1997 – odbyło się referendum konstytucyjneШаблон:r
- 8 czerwca 1997 – Polska, Czechy i Węgry zostały zaproszone do NATOШаблон:r
- lipiec 1997 – powódź tysiącleciaШаблон:r
- 17 października 1997 – w życie weszła konstytucjaШаблон:r
- 21 października 1997 – odbyły się wybory parlamentarne, które wygrała Akcja Wyborcza Solidarność, na czele rządu stanął Jerzy BuzekШаблон:r
- 4 grudnia 1997 – odbyło się spotkanie premiera Jerzego Buzka i kanclerza Kohla na granic polsko-niemieckiejШаблон:r
- 23 lutego 1998 – ratyfikowano konkordatШаблон:r
- 17 marca 1998 – Senat USA uchwalił ustawę o przyjęciu Polski, Czech i Węgier do NATOШаблон:r
- 20 marca 1998 – Sejm RP przyjął ustawę w sprawie członkostwa Polski w UEШаблон:r
- 1998 – Polska rozpoczęła rozmowy nt. przystąpienia do Unii EuropejskiejШаблон:r
- 1 stycznia 1999 – przeprowadzono reformę administracyjną, reformę służby zdrowia i reformę systemu ubezpieczeń społecznychШаблон:r
- 26 lutego 1999 – prezydent Aleksander Kwaśniewski podpisał akt ratyfikacyjny Traktatu PółnocnoatlantyckiegoШаблон:r
- 5-17 czerwca 1999 – wizyta Jana Pawła II w PolsceШаблон:r
- 1999 – Polska przystąpiła do NATOШаблон:r
- 9 października 2000 – odbyły się wybory prezydenckie, które ponownie wygrał Aleksander KwaśniewskiШаблон:r
- 2000 – rozpadła się rządząca koalicjaШаблон:r
- 23 września 2001 – wybory parlamentarne wygrał sojusz SLD-UP, na czele rządu stanął Leszek MillerШаблон:r
- 26 grudnia 2002 – wybuchła afera RywinaШаблон:r
- 5 lutego 2003 – ambasadorowie państw członkowskich Unii Europejskiej przyjęli ostateczny tekst traktat akcesyjnego do 10 nowych państw członkowskichШаблон:r
- 16 kwietnia 2003 – na konferencji w Atenach podpisano traktat akcesyjnyШаблон:r
- 7–8 maja 2003 – w referendum Polacy opowiedzieli się za przystąpieniem do Unii Europejskiej (77%)Шаблон:r
- 6 czerwca 2003 – Aleksander Kwaśniewski podpisał decyzję o udziale polskiego wojska w misji stabilizacyjnej w IrakuШаблон:r
- 1 maja 2004 – Polska przystąpiła du Unii EuropejskiejШаблон:r
Polska w Unii Europejskiej (2004–obecnie)[править]
thumb|Lech Kaczyński thumb|284x284px|Bronisław Komorowski thumb|Andrzej Duda
- maj 2004 – urząd premiera objął Marek BelkaШаблон:r
- 13 czerwca 2004 – odbyły się wybory do Parlamentu EuropejskiegoШаблон:r
- 2 kwietnia 2005 – zmarł Jan Paweł II
- 25 września 2005 – odbyły się wybory parlamentarne, które zwyciężyło Prawo i Sprawiedliwość (PiS) – premierem został Kazimierz MarcinkiewiczШаблон:r
- 9 października 2005 – I tura wyborów prezydenckich wygrał Donald Tusk (36,33%). Drugie miejsce zdobył Lech Kaczyński (33,10%)Шаблон:r
- 23 października 2005 – II tura wyborów prezydenckich wygrał Lech Kaczyński (54,04%)Шаблон:r
- 28 stycznia 2006 – doszło do katastrofy budowlanej na Śląsku w której zginęło 65 osób a 140 zostało rannychШаблон:r
- 2 lutego 2006 – przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości, Samoobrony i Ligi Polskich Rodzin podpisali tzw. pakt stabilizacyjny na okres jednego roku (przetrwał tydzień)Шаблон:r
- 24 marca 2006 – metropolita krakowski, arcybiskup Stanisław Dziwisz został mianowany kardynałem przez papieża Benedykta XVIШаблон:r
- 5 maja 2006 – powstała koalicja PiS-Samoobrona-LPRШаблон:r
- 25–28 maja 2006 – odbyła się I pielgrzymka do Polski papieża Benedykta XVIШаблон:r
- 9 czerwca 2006 – powstało Centralne Biuro AntykorupcyjneШаблон:r
- 10 lipca – premierem został Jarosław KaczyńskiШаблон:r
- 8 września 2006 – Sejm uchwalił ustawę o zmianie Konstytucji, dopuszczającą ekstradycję obywatela polskiego
- 22 września 2006 – wicepremier i minister rolnictwa Andrzej Lepper został zdymisjonowany. Samoobrona opuściła koalicję. Rząd Jarosława Kaczyńskiego stracił tym samym stabilne poparcie w parlamencieШаблон:r
- 26 września 2006 – wybuchła afera taśmowaШаблон:r
- 12 listopada 2006 – odbyły się wybory samorządoweШаблон:r
- 21 listopada 2006 – Wybuch metanu w kopalni Halemba w Rudzie Śląskiej. Zginęło 23 górnikówШаблон:r
- lato 2007 – rozpadła się koalicja PiS-Samoobrona-LPRШаблон:r
- 21 października 2007 – wybory parlamentarne zwyciężyła Platforma Obywatelska (PO) z wynikiem 41,5%Шаблон:r
- 23 stycznia 2008 – w Mirosławcu doszło do katastrofy lotniczej w której zginęło 20 osóbШаблон:r
- 1 kwietnia 2008 – Polska przyjęła traktat lizbońskiШаблон:r
- 1–12 grudnia 2008 – w Poznaniu odbyła się Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian KlimatuШаблон:r
- 11 lutego 2009 – zniesiono obowiązkową służbę wojskowąШаблон:r
- 13 kwietnia 2009 – w Kamieniu Pomorskim spłonął hotel socjalny. W wyniku katastrofy zginęły 23 osobyШаблон:r
- 7 czerwca 2009 – odbyły się wybory do Parlamentu EuropejskiegoШаблон:r
- 14 lipca 2009 – Jerzy Buzek został Przewodniczącym Parlamentu EuropejskiegoШаблон:r
- 10 kwietnia 2010 – w katastrofie lotniczej w Smoleńsku zginął prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński wraz z żoną. Śmierć poniosły także inne osoby, m.in.: ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski. Łącznie zginęło 96 osóbШаблон:r
- maj–czerwiec 2010 – Polskę nawiedziła powódź, porównywana do wielkiej powodzi z 1997 rokuШаблон:r
- 20 czerwca 2010 – odbyła się I tura wyborów prezydenckich. Żaden z kandydatów nie uzyskał minimum połowy głosów, do II tury przeszli Bronisław Komorowski i Jarosław KaczyńskiШаблон:r
- 4 lipca 2010 – II tura wyborów prezydenckich. Bronisław Komorowski został wybrany prezydentem Rzeczypospolitej PolskiejШаблон:r
- 9 października 2011 – odbyły się wybory parlamentarne. Platforma Obywatelska jako pierwsza w historii utrzymała władzę. PO zdobyło 39,18% głosówШаблон:r
- 3 marca 2012 – w wyniku czołowego zderzenia dwóch pociągów pasażerskich pod Szczekocinami zginęło 16 osób, a 57 zostało rannychШаблон:r
- 8 czerwca–1 lipca 2012 – organizacja Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2012 wraz z Ukrainą. Jest to pierwsza tak dużego wymiaru impreza sportowa w historii PolskiШаблон:r
- 26 lipca 2012 – Główny Urząd Statystyczny opublikował szczegółowe wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011, które wykazały, że w dniu referencyjnym spisu, czyli 31 marca 2011, ludność faktyczna Polski wynosiła 38 511 824 osóbШаблон:r
- 28 października 2013 – zmarł pierwszy niekomunistyczny premier III RP Tadeusza MazowieckiegoШаблон:r
- 27 kwietnia 2014 – kanonizowano Jana Pawła II i Jana XXIIIШаблон:r
- 25 maja 2014 – przeprowadzono wybory do Parlamentu EuropejskiegoШаблон:r
- 25 maja 2014 – zmarł generał Wojciech JaruzelskiШаблон:r
- 4 czerwca 2014 – obchodzono 25. rocznicę wyborów do Sejmu KontraktowegoШаблон:r
- 14 czerwca 2014 – wybuchła afera podsłuchowaШаблон:r
- 22 września 2014 – po ustąpieniu Donalda Tuska z urzędu premiera, zaprzysiężono Rząd Ewy KopaczШаблон:r
- 16 listopada 2014 – odbyły się wybory samorządoweШаблон:r
- 1 grudnia 2014 – Donald Tusk objął funkcję przewodniczącego Rady EuropejskiejШаблон:r
- 10 maja 2015 – I turę wyborów prezydenckich wygrał Andrzej Duda z wynikiem 34,76%Шаблон:r
- 24 maja 2015 – II tura wyborów prezydenckich wygrał Andrzej Duda z wynikiem 51,55%Шаблон:r
- 6 sierpnia 2015 – zaprzysiężenie Andrzeja Dudy na urząd prezydenta Rzeczypospolitej PolskiejШаблон:r
- 6 września 2015 – odbyło się referendum dotyczące wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu, stosunku do dotychczasowego sposobu finansowania partii politycznych z budżetu państwa oraz interpretacji zasad prawa podatkowego w razie wątpliwości na korzyść podatnika. Ze względu na niską frekwencję (7,80%) wynik referendum nie był wiążącyШаблон:r
- 25 października 2015 – odbyły się wybory parlamentarne, które wygrało Prawo i SprawiedliwośćШаблон:r
- 16 listopada 2015 – zaprzysiężono Radę Ministrów Beaty Szydło i inauguracyjne posiedzenie rząduШаблон:r
Zobacz też[править]
Bibliografia[править]