Участник:VSL56/Черновик/pl/wikipedia/Kalendarium historii Polski

Материал из Викисловаря

Участник:VSL56/Черновик/pl/wikipedia/Kalendarium historii Polski

Kalendarium historii Polski

Kalendarium historii Polskiuporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Polski.

Czasy najdawniejsze[править]

Osobne artykuły: prehistoria i prehistoria ziem polskich.

Panowanie Piastów[править]

thumb|Mieszko I thumb|Bolesław Chrobry thumb|Mieszko II thumb|Kazimierz Odnowiciel thumb|Bolesław Śmiały thumb|Władysław Herman thumb|Bolesław Krzywousty thumb|Władysław Wygnaniec thumb|Bolesław Kędzierzawy thumb|Mieszko Stary thumb|Kazimierz Sprawiedliwy thumb|Leszek Biały thumb|Władysław Laskonogi thumb|Henryk Brodaty thumb|Konrad Mazowiecki thumb|Henryk Pobożny thumb|Bolesław Wstydliwy thumb|Przemysł II thumb|Wacław II thumb|Wacław III thumb|Władysław Łokietek thumb|Kazimierz Wielki Шаблон:Osobny artykuł

Panowanie Mieszka I (ok. 960–992)[править]

Panowanie Bolesława Chrobrego (992–1025)[править]

Panowanie Mieszka II Lamberta (1025–1031)[править]

Panowanie Kazimierza Odnowiciela (1034–1058)[править]

Panowanie Bolesława II Szczodrego (1058–1079)[править]

Panowanie Władysława I Hermana (1079–1102)[править]

Panowanie Bolesława III Krzywoustego (1102–1138)[править]

  • 1103 – Bolesław Krzywousty wyruszył na CzechyШаблон:r
  • 1106–1108 – wojna domowa w Polsce: Bolesław Krzywousty przejął tron książęcy oraz oślepił brataШаблон:r
  • 1109 – pod pretekstem obrony praw Zbigniewa, Henryk V najechał na PolskęШаблон:r
  • ok. 1112–1116Gall Anonim spisał dzieje Piastów do 1113 rokuШаблон:r
  • 1113–1119 – odbyła się wyprawa Bolesława Krzywoustego na Pomorze GdańskieШаблон:r
  • 1135 – odbył się zjazd w Merseburgu, podczas którego Bolesław Krzywousty złożył hołd lenny cesarzowi Lotarowi III oraz zobowiązał się do płacenia trybutu w zamian za utrzymanie całości państwa polskiegoШаблон:r
  • 1136bulla gnieźnieńska potwierdziła niezależność Kościoła polskiegoШаблон:r
  • 28 października 1138 – zmarł Bolesław Krzywousty – w wyniku testamentu Bolesława III, Polska została podzielona na dzielniceШаблон:r

Rozbicie dzielnicowe (1138–1320)[править]

Шаблон:Osobny artykuł

Panowanie Władysława Łokietka (1320–1333)[править]

Panowanie Kazimierza Wielkiego (1333–1370)[править]

Panowanie Andegawenów[править]

thumb|Ludwik Węgierski thumb|Jadwiga Andegaweńska Шаблон:Osobny artykuł

Panowanie Jagiellonów[править]

Шаблон:Osobny artykuł

Panowanie Władysława Jagiełły (1386–1434)[править]

thumb|Władysław Jagiełło thumb|Władysław Warneńczyk thumb|Kazimierz Jagiellończyk thumb|Jan Olbracht thumb|Aleksander Jagiellończyk thumb|Zygmunt Stary thumb|Zygmunt August

Panowanie Władysława Warneńczyka (1434–1444)[править]

Panowanie Kazimierza Jagiellończyka (1447–1492)[править]

Panowanie Jana Olbrachta (1492–1501)[править]

  • 1496 – Jan Olbracht wydał przywilej piotrkowski, który ograniczył wychodźstwo chłopów oraz zakazał nabywania dóbr ziemskich przez mieszczanШаблон:r
  • 1497 – Jan Olbracht przeprowadził nieudaną wyprawę na MołdawięШаблон:r
  • 1499 – Polska z Litwą zawarły unię wileńską, która potwierdziła równorzędność obu państwШаблон:r.
  • 1500 – nad Wiedroszą Litwa została pokonana przez siły moskiewskie – Litwa utraciła część ziemi czernihowsko-siewierską oraz SmoleńszczyznęШаблон:r
  • 17 czerwca 1501 – zmarł Jan OlbrachtШаблон:r

Panowanie Aleksandra Jagiellończyka (1501–1506)[править]

Panowanie Zygmunta Starego (1506–1548)[править]

Panowanie Zygmunta Augusta (1548–1572)[править]

Panowanie królów elekcyjnych[править]

thumb|Henryk Walezy thumb|Stefan Batory thumb|Zygmunt Waza thumb|Władysław Waza thumb|Jan Kazimierz thumb|Michał Korybut Wiśniowiecki thumb|Jan III Sobieski thumb|August II Sas thumb|Stanisław Leszczyński thumb|August III Sas thumb|Stanisław August Poniatowski

Bezkrólewie (1572–1573)[править]

Panowanie Henryka Walezego (1573–1574)[править]

  • 21 lutego 1574 – koronowano Henryka WalezegoШаблон:r.
  • 18-19 czerwca 1574 – Henryk Walezy potajemnie wyjechał z PolskiШаблон:r
  • 12 maja–8 lipca 1575 – podczas zjazdu szlachty w Stężycy ogłoszono bezkrólewieШаблон:r

Panowanie Stefana Batorego (1575–1586)[править]

Panowanie Zygmunta Wazy (1587–1632)[править]

Panowanie Władysława Wazy (1632–1648)[править]

Panowanie Jana Kazimierza Wazy (1648–1668)[править]

  • 20 listopada 1648 – elekcja Jana Kazimierza na króla polskiegoШаблон:r
  • lipiec–sierpień 1649 – wojska kozackie oblegały twierdzę ZbarażШаблон:r
  • lipiec 1649 – w Zborowie zawarto ugodę polsko-kozackąШаблон:r
  • 28–30 czerwca 1651 – pod Beresteczkiem wojska polskie pokonały armię Kozaków i TatarówШаблон:r
  • 22 września 1651 – w Białej Cerkwi zawarto ugodę polsko-kozackąШаблон:r
  • 1–3 czerwca 1652 – Kozacy pokonali armię koronną pod BatohemШаблон:r
  • kwiecień–październik 1653 – Kozacy przeprowadzili nieudaną wyprawę na MołdawięШаблон:r
  • 1 października 1653 – moskiewski sobór ziemski uchwalił objęcie protektoratem nad Ukrainą i wypowiedział wojnę RzeczypospolitejШаблон:r
  • 15–17 grudnia 1653 – na mocy ugody pod Żwańcem Tatarzy przeszli na stronę RzeczypospolitejШаблон:r
  • 17–18 stycznia 1654 – Ukrainę włączono do RosjiШаблон:r
  • maj–listopad 1654wojna polsko-moskiewskaШаблон:r
  • czerwiec–październik 1655 – wojska moskiewskie zajęły część Litwy z Wilnem, Białoruś z Mińskiem, dochodząc do LublinaШаблон:r
  • 19 lipca 1655 – król Karol X wypowiedział wojnę Rzeczypospolitej – początek potopu szwedzkiegoШаблон:r
  • 25 lipca 1655 – Szwedzi zajęli WielkopolskęШаблон:r
  • 8 września 1655 – Szwedzi zajęli WarszawęШаблон:r
  • wrzesień–październik 1655 – oblężenie KrakowaШаблон:r
  • 17 października 1655 – król Jan Kazimierz opuścił Polskę i udał się na austriacki ŚląskШаблон:r
  • 20 października 1655 – Janusz i Bogusław Radziwiłłowie zawarli w Kiejdanach układ z Karolem X GustawemШаблон:r
  • 21 października 1655 – szlachta województw południowo-wschodnich uznała władzę Karola GustawaШаблон:r
  • 26 października 1655 – wojska koronne kapitulowały przed SzwedamiШаблон:r
  • listopad 1655 – pod Jezierną Tatarzy pokonali Kozaków – otoczony Bohdan Chmielnicki uznał zwierzchnictwo Jana KazimierzaШаблон:r
  • 18 listopada–26 grudnia 1655 – oblężenie Częstochowy przez SzwedówШаблон:r
  • 20 listopada 1655 – Jan Kazimierz wydał uniwersał wzywający do walki przeciwko SzwedomШаблон:r
  • 18 grudnia 1655 – Jan Kazimierz wrócił do PolskiШаблон:r
  • 29 grudnia 1655 – w Tyszowicach zawiązała się zbrojna konfederacja szlachty w celu walki ze SzwecjąШаблон:r
  • 31 grudnia 1655 – podczas oblężenia Tykocina zmarł Janusz RadziwiłłШаблон:r
  • 3 listopada 1656 – w Niemieży zawarto rozejm polsko-moskiewskiШаблон:r
  • 6 sierpnia 1657 – zmarł Bohdan ChmielnickiШаблон:r
  • 16 września 1658 – w Hadziaczu zawarto unię polsko-kozackąШаблон:r
  • 14 grudnia 1658 – polska kawaleria pod wodzą Czarnieckiego przeprawiła się przez cieśninę morską w DaniiШаблон:r
  • 1658–1660 – wojna polsko-moskiewskaШаблон:r
  • 1658 – wypędzono arianШаблон:r
  • 1–3 listopada 1660 – zawarto ugodę cudnowskąШаблон:r
  • 3 stycznia 1661 – ukazał się pierwszy numer Merkuriusza Polskiego – pierwszej polskiej gazetyШаблон:r
  • 30 stycznia 1667 – na mocy rozejmu polsko-moskiewskiego w Andruszowie podzielono Ukrainę pomiędzy oba państwa wzdłuż DniepruШаблон:r
  • 1668 – wprowadzono prawo zakazujące odchodzenia od katolicyzmuШаблон:r
  • 1668 – abdykacja Jana KazimierzaШаблон:r

Panowanie Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669–1673)[править]

  • 19 czerwca 1669 – elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego na Woli pod WarszawąШаблон:r
  • 29 listopada 1669 – koronowano Michała Korybuta WiśniowieckiegoШаблон:r
  • 1670 – wybuchł konflikt o buławę hetmańską na Prawobrzeżnej Ukrainie: Rzeczpospolita poparła Michała Chanenkę, zaś Turcy i Tatarzy opowiedzieli się za Petrem DoroszenkoШаблон:r
  • 1670–1675 – powstał wierszowaty epos Wojna chocimska Wacława Potockiemu, poświęcona obronie Chocimia w 1621 rokuШаблон:r
  • lipiec–październik 1671 – odbyła się ofensywa kozacko-tatarska na Ukrainie, którą powstrzymały wojska Jana SobieskiegoШаблон:r
  • 10 grudnia 1671 – Turcja wypowiedziała wojnę RzeczypospolitejШаблон:r
  • lipiec-październik 1672 – Turcy najechali na PodoleШаблон:r
  • 26 sierpnia 1672Kamieniec Podolski kapitulowałШаблон:r
  • 16 października 1672 – w Buczaczu zawarto niekorzystny traktat pokojowy, na mocy którego Rzeczpospolita oddała Turcji Podole oraz zobowiązała się płacić trybut. Sejm nie ratyfikował traktatuШаблон:r
  • 16 października 1672 – prokrólewska konfederacja w Gołąbiu ogłosiła zdrajców narodu (m.in. Jana Sobieskiego oraz prymasa Michała Prażmowskiego)Шаблон:r
  • 23 listopada 1672 – wojsko koronne zawiązało w Szczebrzeszynie konfederację w obronie SobieskiegoШаблон:r
  • 16 grudnia 1672 – zmarł Jan Kazimierz WazaШаблон:r
  • marzec–kwiecień 1672 – sejm pacyfikacyjny w Warszawie uchwalił rozwiązanie obu wrogich konfederacjiШаблон:r
  • 10 listopada 1673 – zmarł Michał Korybut WiśniowieckiШаблон:r
  • 11 listopada 1673 – wojska Jana Sobieskiego pokonały Turków pod ChocimiemШаблон:r

Panowanie Jana III Sobieskiego (1674–1696)[править]

  • 21 maja 1674 – Jan Sobieski został królem PolskiШаблон:r
  • 1674 – ofensywa Turków na Prawobrzeżną UkrainęШаблон:r
  • 1674 – Jan III Sobieski zorganizował wyprawę na Podole, odzyskując Bar i BracławШаблон:r
  • 11 czerwca 1675 – Jan III Sobieski zawarł tajny traktat z Francją, skierowany przeciwko Habsburgom oraz BrandenburgiiШаблон:r
  • 2 lutego 1676 – koronowano Jana III SobieskiegoШаблон:r
  • wrzesień–październik 1676 – Jan III Sobieski pokonał turecko-tatarski najazd na Ruś CzerwonąШаблон:r
  • 17 października 1676 – Polska zawarła z Turcją rozejm w Żórawnie, na mocy którego Turcja otrzymała Podole i Ukrainę Prawobrzeżną, zaś Rzeczpospolita nie musiała od tego momentu płacić haraczuШаблон:r
  • 1677–1696 – budowa pałacu królewskiego w WilanowieШаблон:r
  • 1677–1695 – budowa pałacu Krasińskich w WarszawieШаблон:r
  • 1678 – magnaci zawiązali spisek detronizacyjny, na mocy którego tron polski miał odjąć ks. Karol LotaryńskiШаблон:r
  • 1678–1679 – odbył się sejm w GrodnieШаблон:r
  • 1678–1679 – Jan III Sobieski porzucił obóz profrancuski i zbliżył się do stronnictwa habsburskiegoШаблон:r
  • 1679Jan Heweliusz wydał traktat astronomiczny Machina coelestisШаблон:r
  • 1682Stanisław Czernicki wydał pierwszą polską książkę kucharskąШаблон:r
  • marzec 1683 – na Węgry i Austrię ruszyła wielka wyprawa turecka pod wodzą wezyra Kara MustafyШаблон:r
  • 1 kwietnia 1683 – Polska zawarła z Austrią antyturecki sojuszШаблон:r
  • 14 lipca 1683 – wojska Kara Mustafy rozpoczęły oblężenie WiedniaШаблон:r
  • 29 lipca 1683 – wojska cesarskie, wspieranie polskimi siłami, pokonały Turków pod BratysławąШаблон:r
  • lipiec–wrzesień 1683 – koncentracja wojsk koronnych pod Krakowem i przemarsz pod WiedeńШаблон:r
  • 12 września 1683bitwa pod Wiedniem: siły koalicji austriacko-niemiecko-polskiej pod dowództwem Jana III Sobieskiego pokonały wojska tureckieШаблон:r
  • 7–9 października 1683 – odbyły się dwie bitwy pod Parkanami, pierwsza wygrana przez Turków, druga przez PolakówШаблон:r
  • listopad–grudzień 1683 – polskie wojska wróciły do krajuШаблон:r
  • grudzień 1683 – oddziały polskie i kozackie wyzwoliły PodoleШаблон:r
  • 1683Wespazjan Kochanowski wydał pierwszy tom Annales (Roczników) poświęcone historii Polski w latach 1648–1675Шаблон:r
  • 5 marca 1684 – powstał antyturecki sojusz Polski, Austrii, Wenecji i papiestwa (Liga Święta)Шаблон:r
  • 1684 – odbyła się nieudana próba obsadzenia na tronie Mołdawii Jakuba SobieskiegoШаблон:r
  • 6 maja 1686 – Rzeczpospolita podpisała z Rosją pokój wieczysty (tzw. pokój Grzymułtowskiego)Шаблон:r
  • 1686 – odbyła się nieudana próba obsadzenia na tronie Mołdawii Jakuba SobieskiegoШаблон:r
  • 1691 – odbyła się nieudana próba obsadzenia na tronie Mołdawii Jakuba SobieskiegoШаблон:r
  • 1692 – królowa Maria Kazimiera Sobieska podpisała w imieniu króla tajny traktat z francuskim królem Ludwikiem XIV o przymierzu pomiędzy obiema państwamiШаблон:r
  • 1695 – najazd tatarski na kresy południowo-wschodnie Rzeczypospolitej odparty przez Stanisława JabłonowskiegoШаблон:r
  • ok. 1695Jan Chryzostom Pasek ukończył pisanie PamiętnikówШаблон:r
  • 17 czerwca 1696 – zmarł król Jan III SobieskiШаблон:r
  • 1696–1697 – bezkrólewie po śmierci Jana III SobieskiegoШаблон:r

Panowanie Augusta II Mocnego (1697–1704)[править]

  • 27 czerwca 1697 – elekcja elektora saskiego Fryderyka Augusta i Wettina na króla PolskiШаблон:r
  • 15 września 1697 – koronowano Augusta II MocnegoШаблон:r
  • 8-9 września 1698 – hetman Feliks Kazimierz Potocki odniósł zwycięstwo nad tatarską armią pod PohajcamiШаблон:r
  • 26 stycznia 1699 – Liga Święta zawarła w Karłowicach pokój z TurcjąШаблон:r
  • 30 listopada 1700 – 10 listopada 1721 – trwała wojna północna, która toczyła się głównie na terenie PolskiШаблон:r
  • czerwiec–sierpień 1701 – armia szwedzka zajęła KownoШаблон:r
  • 24 lipca 1702 – Szwedzi zajęli WarszawęШаблон:r
  • 19 lipca 1702 – pod Kliszowem Szwecja pokonała armię sasko-polsko-tatarskąШаблон:r
  • 10 sierpnia 1702 – Szwedzi zajęli KrakówШаблон:r
  • luty 1704 – opozycja antykrólewska zawiązała w Warszawie konfederację i ogłosiła bezkrólewieШаблон:r
  • 20 maja 1704 – zwolennicy Augusta II Mocnego zawiązali konfederację w Sandomierzu i zawarła sojusz z RosjąШаблон:r
  • 12 lipca 1704 – odbył się zjazd szlachty w Warszawie, podczas którego detronizowano Augusta II i wybrano Stanisława Leszczyńskiego na króla PolskiШаблон:r

Panowanie Stanisława Leszczyńskiego (1704–1709)[править]

  • 30 sierpnia 1704 – August II zawarł traktat z carem Piotrem I, wojska rosyjskie wkroczyły do RzeczypospolitejШаблон:r
  • 4 października 1705 – w katedrze warszawskiej koronowano Stanisława LeszczyńskiegoШаблон:r
  • 28 listopada 1705 – Stanisław Leszczyński zawarł przymierze z Karolem XIIШаблон:r
  • 1705 – August II ustanowił Order Orła BiałegoШаблон:r
  • 24 września 1706 – zawarto pokój szwedzko-saski w Altranstäd: August II Mocny zrzekł się korony polskiej i uznał władzę LeszczyńskiegoШаблон:r
  • czerwiec 1707 – konfederacja sandomierska nie uznała władz Leszczyńskiego i oddała się pod protekcję cara RosjiШаблон:r
  • sierpień 1709 – August II wrócił do Rzeczypospolitej, Stanisław Leszczyński uciekł z PolskiШаблон:r

Panowanie Augusta II Mocnego (1709–1733)[править]

  • 1710 – wojska rosyjskie zajęły InflantyШаблон:r
  • 1713 – August II rozlokował saskie garnizony w RzeczypospolitejШаблон:r
  • 26 listopada 1715 – opozycja przeciwko Augustowi II zawiązała konfederację tarnogrodzkąШаблон:r
  • 1 lutego 1717 – odbył się Sejm Niemy – jednodniowe posiedzenie, na którym w obawie przed zerwaniem obrad, nie dopuszczono nikogo do głosu. Obrady sterował rosyjski ambasador zza kulisШаблон:r
  • 17 lutego 1720 – w Poczdamie zawarto tajny układ rosyjsko-pruski, który miał utrzymać obecny stan polityczny RzeczypospolitejШаблон:r
  • 23 listopada 1732 – Austria, Rosja i Prusy zawarły traktat trzech czarnych orłów w celu zablokowania ponownego wybrania Leszczyńskiego na króla PolskiШаблон:r
  • 1733 – wprowadzono prawo wykluczające innowierców ze sprawowania urzędów państwowych i z sejmuШаблон:r
  • 1 lutego 1733 – zmarł August II MocnyШаблон:r

wojna o sukcesję polską i panowanie Augusta III Sasa (1733–1763)[править]

Panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764–1795)[править]

thumb|Rozbiory Polski

Okres zaborów[править]

Шаблон:Osobny artykuł

Pierwsze lata zaborów (1795–1815)[править]

thumb|Księstwo Warszawskie

Królestwo Polskie (1815–1918)[править]

thumb|Kongresowe Królestwo Polskie

Do wybuchu powstania listopadowego (1815–1830)[править]

powstanie listopadowe (1830–1831)[править]

Okres do powstania styczniowego (1831–1863)[править]

powstanie styczniowe (1863–1864)[править]

Do wybuchu I wojny światowej (1864–1914)[править]

I wojna światowa (1914–1918)[править]

Okres międzywojenny[править]

thumb|Józef Piłsudski thumb|Gabriel Narutowicz thumb|Stanisław Wojciechowski thumb|Ignacy Mościcki

Demokratyczna II Rzeczpospolita (1918–1926)[править]

Rządy sanacji (1926–1939)[править]

II wojna światowa (1939–1945)[править]

Komunistyczna Polska[править]

Rządy Bolesława Bieruta (1945–1956)[править]

thumb|Bolesław Bierut

Rządy Władysława Gomułki (1956–1970)[править]

thumb|Edward Ochab thumb|Władysław Gomułka

Rządy Edwarda Gierka (1970–1980)[править]

thumb|Edward Gierek

Ostatnie lata komunizmu (1980–1989)[править]

thumb|Wojciech Jaruzelski

Demokratyczna Polska[править]

Transformacja (1989–2004)[править]

thumb|Lech Wałęsa thumb|Aleksander Kwaśniewski

Polska w Unii Europejskiej (2004–obecnie)[править]

thumb|Lech Kaczyński thumb|284x284px|Bronisław Komorowski thumb|Andrzej Duda

Zobacz też[править]

Шаблон:Przypisy

Bibliografia[править]


  1. M. Wrede, Warszawa i Zamek Królewski: na drodze do nowego centrum Rzeczypospolitej, w: Mówią Wieki Nr 7/2016, s. 29–33.
  2. J. Borowiec, H. Niemiec, Dzieje Polski w datach, Warszawa 2005, s. 161.